Sociaal domein

Inwoners kunnen bij het Sociaal Wijkteam terecht met ondersteuningsvragen op alle leefgebieden. Het Sociaal Wijkteam is laagdrempelig en toegankelijk voor inwoners. Het Sociaal Wijkteam zet in op normaliseren, eigen regie en zelfstandig leven. Uitgangspunt qua inzet van maatwerkvoorzieningen  is: ‘zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig’. Met de inwoner wordt besproken wat nodig is, wat mogelijk is en wat voor hem/haar de beste aanpak is. Daarbij is oog voor zowel doelmatigheid als ook rechtmatigheid.

Vertrekpunt van het ondersteuningsplan is wat de inwoner en zijn sociaal netwerk zelf kan en welke voorliggende voorzieningen van meerwaarde zijn (programma 1. Samenleving). Indien nodig biedt het Sociaal Wijkteam zelf lichte en/of kortdurende ondersteuning. Als dat niet volstaat, wordt een maatwerkvoorziening ingezet voor gespecialiseerde ondersteuning. In het ondersteuningsplan worden resultaten benoemd. Dit biedt inwoner en zorgaanbieder flexibiliteit en ruimte in de wijze waarop ondersteuning wordt ingezet (hoe) om het resultaat (wat) te bereiken.

Het Sociaal Wijkteam staat in contact met onder meer de Participatieraad, welzijnsorganisaties en aanbieders van (maatwerk)voorzieningen. De Sociale Wijkteams bieden waardevolle ondersteuning, waarbij ze recht doen aan verschillen. Dat doen ze samen én in verbinding met de inwoner. Ze gaan hierbij verantwoord te werk.

Inwoners en toeleiders weten het SWT goed te vinden (zie ook CEO 2021 Jeugd en Wmo) en de  samenwerking met diverse partijen in de wijk, huisartsen en scholen wordt nog steeds verder verbeterd. Net als 2020 was ook 2021 door Corona een bijzonder en heftig jaar voor de inwoners van Zwolle en dus ook het SWT; veel bezoeken aan huis werden vervangen door digitale gesprekken en er was in sommige wijkteams 1 of 2 keer per week sprake van een open inloop.
Corona heeft gevolgen gehad voor de problematiek rondom jongeren; bij meer jongeren is eenzaamheid geconstateerd en de problemen die er al waren bij jongeren zijn groter en urgenter (veiligheidssituaties thuis) geworden. Het heeft veel bestaande knelpunten / problematiek verder blootgelegd. Ook bij psychisch kwetsbare mensen, kwetsbare gezinnen en statushouders heeft Corona de bestaande problematiek verergert. Het Sociaal Herstelplan Corona (oktober 2021) geeft aan hoe deze problemen voor een deel kunnen worden opgelost.
De toenemende werkdruk heeft er toe geleid dat er in plaats van eigen inzet, meer is doorverwezen naar duurdere 2delijnszorg. Dit heeft opnieuw geleid tot hogere kosten op Jeugdzorg.
Het SWT heeft voor haar doen te maken gehad met een opnieuw een hoog ziekteverzuim. Redenen hiervoor hadden te maken met de toenemende werkdruk en kwetsbaarheid door het vele thuiswerken in relatie tot veel ziekte door Corona.  
In 2021 is de evaluatie van de positionering van het SWT, als afdeling van de gemeente, uitgevoerd. Deze evaluatie geeft aan dat de positionering dicht bij de gemeente positief heeft uitgepakt. Het college heeft zich uitgesproken om de genoemde  verbeterpunten in 2022 op te pakken. Er is tevens een formatiecalculatie uitgevoerd. Hieruit is duidelijk geworden dat er daadwerkelijk sprake is van een formatietekort. Dit heeft mede geleid tot het starten van een organisatie-ontwikkelingstraject. Een aantal punten vanuit de evaluatie en het formatieonderzoek worden hierin meegenomen.

De inwoner weet waar hij met zijn ondersteuningsvraag terecht kan, zodanig dat:

• De inwoner ervaart dat er mèt hem gepraat wordt in plaats van over.
• De inwoner eigenaar is van zijn vraag en oplossing.
• Alle stappen van meerwaarde zijn voor de inwoner en een duurzame oplossing gevonden wordt.
• Er duidelijke afspraken gemaakt worden over het proces (regie) en de resultaten. Deze zijn vastgelegd in een integraal ondersteuningsplan.
• Onafhankelijke cliënt-ondersteuning beschikbaar is waar gewenst.
• De ondersteuning zo licht als mogelijk is en zo zwaar als noodzakelijk.

Dorrit de Jong

Uitvoering
In 2021 zal het Sociaal Wijkteam verder uitvoering geven aan de beweging; normalisering, preventie en collectivisering. In het bijzonder zetten we in op:

• Borging Vindplaats schulden (vroegsignalering).
• Borging Sociaal Wijkteam: de nieuwe poortwachter in de wijk. (nauwe samenwerking tussen SWT en inkomensondersteuning op het gebied van rechtmatigheid en handhaving)
• Versterken samenwerking Sociaal Wijkteam en TIEM vanuit perspectief en mogelijkheden van de inwoner (waarbij duale ondersteuning mogelijk is, met als doel het wegnemen van belemmeringen die arbeidsparticipatie in de weg staan)
• implementatie nieuwe contractering dagbesteding
• (voorbereidende) implementatie van nieuwe contractering thuisondersteuning
• (voorbereidende) implementatie van nieuwe contractering jeugd
• Start “relatiedesk”

Scheidingsproblematiek vraagt om een integrale aanpak. Binnen de wijkteams komen veel vragen binnen die gerelateerd zijn aan relatieproblemen en echtscheiding. Kinderen kunnen bij aanhoudende conflicten tussen ouders veel klachten ontwikkelen wat leidt tot inzet van jeugdhulp. Met de relatiedesk als onderdeel  van de brede aanpak “gezonde relaties beter voor Zwolle” biedt het Sociaal Wijkteam laagdrempelige, integrale ondersteuning op een centrale plek met kennis en ervaring over relaties en scheiden. Het doel hiervan is het voorkomen van complexe scheidingen en negatieve gevolgen voor kinderen en daarmee inzet van specialistsche jeugdhulp. Hiermee wordt geinvesteerd in het bieden van voorlichting, advies en opvoedondersteuning.

Contractering in het Sociaal domein
In 2021 zal er een nieuwe aanbesteding worden gedaan rondom de dagbesteding. De nieuwe contractering gaat als gevolg hebben dat inwoners met dagbesteding extra gesproken moeten worden door het SWT. Ook is er vanwege de implementatie een periode waarin vaker met aanbieders overlegd moet worden. Deze inspanningen nemen tijd in beslag, maar zijn noodzakelijk om de gewenste inhoudelijke beweging tot stand te brengen. Uiteindelijk zal op langere termijn een efficiëntie slag gemaakt kunnen worden doordat veel inwoners die dagbesteding ontvangen ook al een andere vorm van ondersteuning hebben.

Ook zal in 2021 al ruim tijd besteed  gaan worden aan de implementatie en overgangsregeling van de nieuwe contractering jeugd en thuisondersteuning (die per 1/1/2022 start). Wanneer gecontracteerde partners niet opnieuw een contract krijgen, zullen de inwoners moeten veranderen van zorgaanbieder. Dit proces moet zorgvuldig worden ingericht.

Maatwerkbudget Sociaal Wijkteam:
In 2021 wordt weer gewerkt met een maatwerkbudget. Doel is om ruimte voor de professional te creëren, zodat doorbraken en / of creatieve oplossingen ingezet kunnen worden indien reguliere processen te lang duren en / of niet passend zijn. Op deze manier kan ondersteuning / hulpverlening worden versneld en duurdere vormen van ondersteuning worden uitgespaard. Hiermee wordt integrale aanpak en transformatie blijvend bevorderd.

PGB 2.0
In 2021 vindt gefaseerd de overgang plaats naar het pgb 2.0 systeem van de SVB.

Iwmo3.0
In 2021 vindt de overgang van de Iwmo2.0 naar Iwmo 3.0 plaats

Borging vindplaats schulden / vroegsignalering
Door middel van de webapplicatie “RIS Matching” worden problematische signalen vanuit verschillende bronnen gematcht. Denk bij deze bronnen aan woningcorporaties, zorgverzekeraars, energiebedrijven of waterbedrijven. Het doel is om beter in kaart te krijgen wat de urgentie is van de financiële problemen per huishouden.
Vervolgens worden er 50 verschillende meldingen verdeeld over de wijkteams en vanuit het project “vroegsignalering” opgepakt.
“Veel mensen met financiële problemen melden zich niet of (veel) te laat bij instanties voor schuldhulpverlening. Een dilemma waar gemeenten daarom mee worstelen is de vraag wanneer burgers met dreigende problematische schulden benaderd moeten worden. Gebeurt dit te vroeg dan gaat dit in tegen de gedachte van zelfredzaamheid van burgers en is er bovendien de kans dat er nog geen probleem is. Gebeurt dit te laat en zijn de schulden al zeer groot dan is de kans op een oplossing klein. Het is dus zaak voor gemeenten om hierin het goede moment te vinden. Huishoudens met beginnende betalingsproblemen kunnen sneller opgespoord worden met RIS. Hierdoor is het vinden van het juiste moment voor benadering preciezer te bepalen.”

Nieuwe poortwachter in de wijk
De pilot De Nieuwe Poortwachter is een leerexperiment, gestart en uitgevoerd in Zwolle, met als doel integrale handhaving op organische wijze vormgeven als onderdeel van integrale dienstverlening binnen het sociaal domein.
Kernthema van het leerprogramma is gedragsverandering bij de professionals van de uiteenlopende disciplines, werkzaam in het sociaal domein. De wens is om medewerkers van de wijkteams meer fraudebewust en -alert te maken en dat zij doordrongen zijn van nut en noodzaak van handhaving. Medewerkers van de backoffice (Handhaving en Inkomensondersteuning) dienen meer oog en oor te krijgen voor hulpverleningsaspecten zodat ze samen beter maatwerk kunnen bieden in het belang van de inwoner. Door vanuit de verschillende perspectieven van de betrokken disciplines naar de klantsituatie te kijken, ieder vanuit zijn eigen rol maar met oog voor maatwerk en het belang van de inwoner, kan de ondersteuning van de inwoner zo optimaal mogelijk worden ingeregeld.
Binnen de pilot, een 2-daagse training, wordt het perspectief van de handhaver en de hulpverlener bij elkaar gebracht, want ondersteuning van inwoners is maatwerk. Dat vraagt om doelgerichte samenwerking van de bij die inwoner betrokken disciplines: integrale (voorwaardelijke) dienstverlening. De training is bedoeld als opmaat voor een gemeenschappelijk handelingskader voor integrale handhaving, welke verder in de praktijk en werkenderwijs moet worden vormgegeven.
De pilot bestaat uit een drietal fasering (1. Voorbereiding en beleid (gepland tot eind 2021), 2. Implementatie en realisatie (gepland tot begin 2023) en 3. Nazorg (gepland tot medio 2023).

Versterken Sociaal Wijkteam en samenwerking met TIEM
Op 1 januari 2019 is Tiem bv gestart. Tiem komt voort uit een samenvoeging van het voormalige sociale werkvoorzieningsbedrijf Wezo en de afdeling WRA (Werk, Re-integratie en Arbeidsontwikkeling) van de gemeente Zwolle. Tiem begeleidt mensen naar zo regulier mogelijk werk in samenwerking met werkgevers. Voor mensen die dat (nog) niet kunnen, heeft Tiem passend werk en ontwikkelingsmogelijkheden. De gemeente Zwolle heeft drie jaar na de start van Tiem de opdracht gegeven tot een evaluatie van Tiem. Dit rapport is recent verschenen en biedt aanknopingspunten in de verdere samenwerking.
Daarnaast is het SWT op verschillende manieren in gesprek met TIEM om “de trein van dagbesteding tot (betaald) werk zo goed mogelijk te laten rijden”. Groot project hierin is het nieuwe innovatiemodel waar we in 2022 mee gestart zijn. Alle partijen die verbonden zijn met inwoners en hun daginvulling, kijken met elkaar naar de huidige inrichting en hoe deze voor de inwoner te verbeteren/vereenvoudigen. Het SWT en TIEM hebben daarnaast verschillende projecten met elkaar om de verbinding aan te gaan, meer kennis van elkaars vaardigheden en werkzaamheden op te doen met als inzet tot een betere samenwerking met elkaar te komen.

Contractering
In 2021 is het SWT in de voorbereiding op het nieuwe inkoopmodel Jeugd, actief geweest in meerdere werkgroepen, die ook in 2022 zullen doorgaan zoals de werkgroep toegang, de werkgroep backoffice, het ontwerpteam en de werkgroep monitoring. In deze werkgroepen wordt vanuit operationeel oogpunt gekeken naar de beste vorm en inhoud van het nieuwe model. Er zijn onder meer gesprekken gevoerd met RSJ over de meeste wenselijke vorm om over te gaan naar het nieuwe model bijvoorbeeld wat betreft toewijzingen (big bang of geleidelijk).

In 2021 is uitvoering gegeven aan de nieuwe contractering  rondom de dagbesteding. In verband met de implementatie is het nodig om vaker met aanbieders te overleggen. Deze inspanningen nemen tijd in beslag, maar zijn noodzakelijk om de gewenste inhoudelijke beweging tot stand te brengen. Uiteindelijk zal op langere termijn een efficiëntie slag gemaakt kunnen worden doordat veel inwoners die dagbesteding ontvangen ook al een andere vorm van ondersteuning hebben. We zien hier al de eerste mooie voorbeelden van.
Daarnaast is in 2021 de aanbesteding thuisondersteuning afgerond en is gestart met de implementatie van dit nieuwe contract dat met ingang van 1 januari 2022 plaatsvindt.

Verder is het wijkteam in 2021 verder aan de slag gaan met de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis, waarbij wordt gewerkt met nieuwe ambulante producten en woonvormen em wordt gekeken wat deze betekenen voor de inrichting van de bedrijfsvoering. Mooie voorbeelden hiervan zijn community 4.2/GeertGrote project/Project SSH. Ook is er gestart met de voorbereidingen om te onderzoeken wat het betekent om de taak voor de indicatiestelling van Beschermd Wonen over te nemen.

Het project EPA is in 2021 afgerond. In 2022 zal een doorstart komen met de werkbare bestanddelen van het project en zal bekeken worden hoe die geïntegreerd kunnen worden in de huidige structuur binnen het wijkteam. Met name de inzet door een GGZ coach en de inzet door ervaringsdeskundigen van focus werden als zeer waardevol ervaren. Hopelijk kunnen die het komende jaar voortgezet worden.

Relatiedesk
Start Relatie en Scheidingsteam Zwolle
Scheidingsproblematiek vraagt om een integrale aanpak. Binnen de wijkteams komen veel vragen binnen die gerelateerd zijn aan relatieproblemen en echtscheiding. Kinderen kunnen bij aanhoudende conflicten tussen ouders veel klachten ontwikkelen wat leidt tot inzet van jeugdhulp. Met de  start van het Relatie en Scheidingsteam Zwolle sinds september 2021 in de stadsdelen West en Noord biedt het Sociaal Wijkteam samen met andere partners zoals mediators, advocaten, sociaal raadslieden, inkomensondersteuning en het juridisch loket laagdrempelige, integrale ondersteuning op een centrale plek met kennis en ervaring over relaties en scheiden. Het doel hiervan is het voorkomen van complexe scheidingen en negatieve gevolgen voor kinderen en daarmee inzet van specialistische jeugdhulp. Hiermee wordt geïnvesteerd in het bieden van voorlichting, advies, praktische ondersteuning en opvoedondersteuning.

Maatwerkbudget
Het maatwerkbudget is er om doorbraken te forceren waar de reguliere routes te lang duren of niet passend zijn. Daarnaast is het maatwerkbudget ingesteld als stimulans voor generalisten om slimme shortcuts te bedenken die de hulpverlening versnellen en zo dure zorg uit te sparen. We zien dat de aanvragen vaak gaan over kinderen, werk of vrijwilligerswerk en unieke gezinssituaties (ziekte, vervoer, combinatie van problematiek rond kinderen). Het maatwerk zit ook in de hoogte van de bedragen voor de ondersteuning. Soms gaat het om een deel van het totale bedrag of zijn er afspraken gemaakt over (gedeeltelijke) terugbetaling. Het maatwerkbudget is o.a. ingezet voor:

• het schoonmaken van een ernstig vervuilde woning. Hierdoor was de bewoner sneller in staat te starten met de nodige therapie.
• kosten voor kinderopvang in een specifieke gezinssituatie, wat ten goede kwam aan zowel kind als ouders(participatie binnen het gezin).
• vervoer met de bromtaxi naar de buitenschoolse opvang, waardoor het kind, ondanks veranderende thuissituatie, gewoon naar dezelfde BSO kon blijven gaan gedurende het schooljaar.
• er is een tuinhuisje waarin een autistisch jongetje zich terug kan trekken, in de hoop dat uithuisplaatsing (nog) niet nodig is.

Het budget helpt om oplossingen te creëren in het sterk veranderende sociale domein. Oplossing die nodig zijn, zonder eerst de geëigende bureaucratische wegen te bewandelen of voor het (snel) realiseren van (on)conventionele oplossingen. Door aankomend jaar gerichter te kijken naar het uitgavenpatroon en de wijken van Zwolle is de inzet om patronen in de stads(delen) te herkennen. De gekozen oplossingen zorgen voor een leereffect, niet alleen binnen de gemeente, maar ook bij andere partijen die een taak hebben bij het ondersteunen van inwoners.
Het maatwerkbudget is een snel en flexibel inzetbaar budget gebleken dat snelle oplossing biedt en tot transformatie leidt. Er kan door een beroep op het budget snel een unieke oplossing worden geboden die inwoners en professionals nodig achten.

PGB 2.0
In 2021 zijn we gefaseerd naar het pgb 2.0 systeem van de SVB, overgegaan. Deze overgang kende in de landelijke implementatie vertraging, waardoor de eerste tranche van kleine gemeenten zijn overgegaan in oktober 2021. Het systeem wordt nog doorontwikkeld. Gemeente Zwolle houdt deze doorontwikkeling in de gaten en sluit naar alle waarschijnlijkheid in 2023 aan.

Iwmo 3.0
In 2021 zijn we overgegaan van Iwmo2.0 naar Iwmo 3.0. Twee grote veranderingen in berichtenverkeer zijn geïmplementeerd:

1. De verandering naar maanddeclaratie.
   Deze wijziging vond aan het begin van 2021 plaats en kende behoorlijke problemen, die pas aan het licht kwamen in februari, toen de eerste declaraties binnenkwamen. De problemen waren van technische aard en zijn opgelost door de softwareleverancier. Met veel druk en inzet van onze kant, om handmatig zaken op te lossen, en een goede samenwerking met de afdeling Financiën en zorgaanbieders is het proces als gewenst gaan lopen vanaf april.
2. Bericht 317 (verzoek om wijziging) is toegevoegd aan het berichtenverkeer.
   Op verzoek van zorgaanbieders is deze standaard toegevoegd aan het arsenaal van Istandaarden. Zorgaanbieders kunnen gebruik maken van dit bericht bij de gemeente Zwolle, het is succesvol geïmplementeerd.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 171.100 Omdat er € 161.875 meer is toegevoegd aan de reserves en € 26.560 minder is onttrokken aan de reserves ontstaat een nadelig resultaat van € 17.335.

Dit negatieve resultaat wordt veroorzaakt door:

• Er zijn in 2021 incidentele midden beschikbaar gesteld die nog niet volledig zijn benut. De restant-middelen worden doorgeschoven naar 2022 en daarom gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal. Het betreft € 28.125 voor ontwikkelen specifieke aanpak statushouders, € 108.750 voor implementatie inkoopmodel jeugd en € 25.000 organisatieontwikkeling Sociaal Wijkteam.
• Er was nog € 90.000 aan incidentele middelen 2019 beschikbaar voor de evaluatie van het Sociaal Wijkteam en het daaraan gekoppelde onderzoek naar de effectiviteit van de huidige manier van werken. De evaluatie en het onderzoek bevinden zich in de afrondende fase. Het restant van de middelen wordt doorgeschoven naar 2022. Daarom is € 26.560 minder onttrokken aan de reserve nutvw-sociaal.
• Naast de lagere kosten van € 188.435 waren er diverse afwijkingen met per saldo € 17.335 hogere kosten.