Sociaal domein

Zwolse jongeren en hun ouders zijn meestal prima in staat op eigen kracht of met hulp van eigen sociale netwerken (samenkracht) mee te doen in de samenleving en op te groeien tot zelfstandige volwassenen. Tegelijk gaat opgroeien bij bijna alle kinderen en jongeren niet zonder vallen en opstaan. Afhankelijk van eigen kracht en samenkracht, hebben sommige ouders en jeugdigen daarbij meer ondersteuning nodig dan anderen. In alle gevallen willen we hoop en perspectief bieden, zodat jeugdigen en ouders (weer) in staat zijn om zelfstandig én met anderen een goed leven te leiden.

We richten ons daarom in de eerste plaats op het ondersteunen en waar nodig versterken van eigen kracht en samenkracht van alle jongeren en ouders, waarbij ze zoveel mogelijk zelf de regie over hun leven behouden. We ondersteunen ouders om hun verantwoordelijkheid waar te maken om een stimulerende, gezonde en veilige omgeving voor hun kinderen te creëren en hen kansen te bieden om zich te ontwikkelen. Ouders staan daar gelukkig niet alleen voor. Ook familie, buren, vrienden, de school en vrijwilligers bij buitenschoolse activiteiten en professionals die met kinderen en jongeren werken geven vorm aan het opvoedklimaat waarin kinderen en jongeren opgroeien. Het helpt als er om gezinnen heen andere volwassenen zijn die ook een positief voorbeeld voor jeugdigen zijn. Een pedagogische ‘Civil Society' waarin inwoners bereid en in staat zijn om in de eigen sociale netwerken en in het publieke domein bij te dragen aan het opgroeien en opvoeden van kinderen (‘It takes a village to raise a child’).
Waar zich toch hobbels voordoen in het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren is preventieve professionele ondersteuning beschikbaar als dat nodig is. Preventie is er op gericht om problemen zoveel mogelijk te voorkomen, knelpunten zo vroeg mogelijk te signaleren en aan te pakken of daarmee goed leren omgaan. Investeren in gerichte preventie voor de jeugd bevordert de kwaliteit van leven van jeugdigen en hun ouders en kan ook helpen om tijdig intensievere zorg in te zetten voor wie en wanneer dat echt noodzakelijk is. Op basis van de evaluatie preventie jeugd (2019) werken we in 2021 verder aan doorontwikkeling van bestaande interventies en/of ontwikkeling van nieuwe interventies.

Eigen kracht, samenkracht en opvoedklimaat stonden in 2021 voor het tweede achtereenvolgende jaar onder druk door Corona en de sociale beperkingen die de aanpak daarvan met zich meebrachten. Opgroeien en opvoeden moesten ineens plaats vinden in een hele andere samenleving. Dit vroeg veel van kinderen, jongeren en ouders. Ondanks grote inzet van partners in het hele brede sociaal domein en het onderwijs kampten vooral meer jongeren met problemen als onzekerheid en angst. Met extra inzet op preventie (b.v. extra capaciteit jeugd- en gezinswerkers in ondersteuningsteams op school, aanvullende inzet op veerkracht trainingen en - deels digitale - alternatieve activiteiten voor jongeren) kon dit deels worden opgevangen. Tegelijkertijd toonden veel gezinnen en jongeren zich ook in het afgelopen jaar heel veerkrachtig. Ze vingen heel veel zelf of samen op. Met het Corona herstelplan sociaal domein is eind 2021 een aantal interventies gecontinueerd om ook bij opgroeien en opvoeden met ouders en jongeren te werken aan nieuw perspectief.

We versterken eigen kracht en samenkracht van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers zelf én het opvoedklimaat rond gezinnen, in wijken en op scholen, zodanig dat:

• In 2022 minimaal evenveel kinderen 0-12 jaar (naar de mening van hun ouders) weerbaar zijn als in 2018.
• In 2022 het opvoedklimaat is verbeterd ten opzichte van 2018.
• In 2022 het percentage kinderen dat meestal of altijd weerbaar is minimaal gelijk is aan 2018.

Hervormingsagenda sociaal domein (2019)

Ontwikkelingagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2017)

Beleidsplan Beleidsplan jeugdhulp (2014)

Michiel van Willigen

• Op basis van de evaluatie preventie jeugd (2019) doorontwikkelen van preventieve interventies gericht op het versterken van kinderen en jongeren op het gebied van opgroeien, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en participatie en het ondersteunen van de rol van ouders daarbij.
• Door inzet van jeugd- en gezinswerkers ondersteund door GZ-deskundigen in ondersteuningsteams op scholen primair en voortgezet onderwijs gerichter werken aan preventie op school, in verbinding met inzet van preventie activiteiten als onder meer Marietje Kessels (PO) en THINK op school (VO).
• Uitvoeren 'Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp': versterken samenwerking in het ondersteuningsteam op school door passend onderwijs en ondersteuning vanuit het brede sociaal domein (inclusief jeugdhulp) met elkaar te verbinden en steeds meer (collectief) maatwerk te bieden.
• Uitvoeren motie integrale aanpak (motie 713 – M-28). Met partners van het Sociaal Wijkteam ontwikkelen we plannen om de integrale samenwerking verder te versterken, wachttijden tot een minimum te beperken en daardoor onnodige inzet van duurdere zorg te voorkomen. We monitoren de uitkomsten in de uitvoering.

• In 2021 zijn de interventies ter ondersteuning van opvoeden en opgroeien gecontinueerd.
• Daarnaast is extra ingezet op activiteiten om jongeren door de Corona crisis te helpen, waaronder de campagne LockDown, OpenUp. In samenwerking met scholen is extra ondersteuning geboden via jeugd- en gezinswerkers in de ondersteuningsteams op scholen voor voortgezet onderwijs in verbinding met THINK op school. Voor jongeren die kampten met onzekerheid en/of angst zijn groepstrainingen Veerkracht ontwikkeld en ingezet.
• In de doorontwikkeling van het beleid samenwerking passend onderwijs en jeugdhulp is met meerdere scholen op basis van een analyse van de leerlingenpopulatie en schoolomgeving gewerkt aan concrete aanpak per school in het kader van het programma Samen voor een stevige basis.
• Met de Ambelt is op basis van een eerder pilot een overeenkomst gesloten over samenwerking onderwijs en zorg in de praktijkklas (onderwijszorgarrangement). In 2021 is een start gemaakt met het uitvoeren van het programma voor basisschool De Springplank.
• In het najaar zijn de resultaten van de Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp in deze bestuursperiode tot nu toe gepresenteerd aan en besproken met de gemeenteraad.
• De integrale aanpak is opgepakt als spoor in de Hervormingsagenda sociaal domein.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 243.589 zien. Omdat de baten € 145.991 hoger zijn, de toevoeging aan reserves € 58.000 hoger en onttrekking aan de reserve € 33.000 lager, wordt uiteindelijk een voordelig resultaat gerealiseerd van € 298.430.

Dit positief resultaat bestaat uit:

• Lagere lasten preventieve jeugdhulp van € 154.000.
  • In 2021 is besloten om via een relatiedeks jeugd te werken aan het voorkomen cq. verergering van problemen voor kinderen en jongeren als gevolg van echtscheiding. De aanpak is later gestart dan beoogd. Dit leidde incidenteel in 2021 tot lagere lasten voor relatiedesk jeugd van € 109.000. Hiervan is € 15.150 gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal in verband met opdrachten die in 2022 worden afgerond.
  • De ontwikkelkosten Samen voor een stevige basis (passend onderwijs en jeugdhulp) vielen € 8.000 lager uit dan geraamd. Doordat de planontwikkeling met scholen meer tijd kostte was daarnaast sprake van een incidentele meevaller in 2021 van € 33.000 voor uitvoering van het programma.
  • Overige kleine afwijkingen betroffen verrekeningen van verleende subsidies en bijkomende kosten van € 4.000 voordelig.
• Lagere lasten Jeugdgezondheidzorg van € 95.000. Mede door Corona en de inzet die dit vroeg van gemeente en GGD is de ontwikkeling en uitvoering van de beoogde aanpak bevorderen Gezond gewicht incidenteel € 95.000 lager uitgevallen. Als gevolg hiervan is € 33.000 minder onttrokken aan de reserve nutvw-sociaal en € 43.000 van het incidenteel beschikbaar gestelde budget 2021 gestort in de reserve nutvw-sociaal. Deze middelen worden in 2022 voor deze aanpak aangewend.
• Mede door Corona beperkingen in het onderwijs konden niet alle voorziene KIES groepen worden uitgevoerd. Dit leidde tot lagere lasten van € 12.000.
• We zetten als gemeente in op verdere uitbreiding van de samenwerking met VO scholen in de preventieaanpak THINK op school. In 2021 was rekening gehouden met een aanpassing van de kostenverdeling tussen gemeente en scholen van € 60.000. Die aanpassing was niet nodig waardoor dit incidentele budget niet is besteed.
• In 2021 is de inzet van Deltion Jongeren Team voor Mbo opleidingen op niveaus 3 en 4 verder uitgebreid. Dit betekende hogere lasten van € 97.000 voor inzet van gemeentelijke partners uit sociaal domein en jeugdhulp voor het Deltion Jongerenteam. Hier staat een hogere bijdrage van Deltion tegenover, waardoor de inkomsten eveneens € 97.000 hoger zijn.
• Hogere lasten van € 50.000 voor uitvoering van het project Impacter Lab.  Met inzet van het project Maatschappelijke Diensttijd (MDT) zijn jongeren ondersteund in het zoeken naar een toekomstperspectief, het realiseren van dit perspectief en/of het leveren van een vrijwillige bijdrage aan de Zwolse samenleving. Tegenover deze kosten staan eveneens hogere inkomsten omdat hiervoor een subsidie van € 49.092 is ontvangen van ZonMW.
• Daarnaast zijn de lasten € 45.000 lager door lagere vaststelling van verleende subsidies van € 25.000, een vrijval balanspost van € 10.000 en lagere overige bijkomende kosten van € 9.000.
• Het beroep op de subsidieregeling Jeugd- en jongerenwerk onder leiding van vrijwilligers viel lager uit waardoor sprake was van een incidenteel voordeel van € 25.000.

Nationaal Programma Onderwijs