Sociaal domein

Sinds de invoering van de Participatiewet op 1 januari 2015 is de groep bijstandsgerechtigden meer divers en kent een groter deel geen aansluiting op de arbeidsmarkt. Door actieve deelname aan de maatschappij worden arbeidsmogelijkheden in de toekomst mogelijk beter bereikbaar (maatschappelijke participatie als vliegwiel). Maatschappelijke participatie van bijstandsgerechtigden leidt tot minder sociaal isolement en (op termijn) meer mogelijkheden in de maatschappij. Bovendien kan het bijdragen aan beperkter gebruik van andere gemeentelijke voorzieningen, zoals thuisondersteuning. Meer actieve deelname aan de maatschappij (in de directe omgeving van de inwoner) kan overigens het hoogst haalbare zijn. We willen bereiken dat inwoners participeren én er meer inwoners maatschappelijk actief zijn in hun eigen woonomgeving.

In 2017 zijn gemeente en maatschappelijke partners in het voorveld (zie doel 1.1.1) aan de slag gegaan met de versterking van dat maatschappelijk voorveld met als doel meer participatie (onder de naam Dock24). In 2018, 2019 en 2020 zijn wij hiermee verder gegaan en bieden in gezamenlijkheid ondersteuning in afstemming met het Sociaal Wijkteam. Niet alle bijstandsgerechtigden hebben deze ondersteuning nodig. Een deel van de mensen is actief als vrijwilliger of neemt deel aan (dagbestedings-)activiteiten in de stad. Tenminste 200 mensen per jaar gaan we op deze manier ondersteunen.

De activering van bijstandsgerechtigden vanuit en samen met partners in de stad draagt bovendien bij aan het tegengaan van armoede (Programma 4.) en een betere gezondheid van inwoners (Zwolle gezonde stad, zie doel 1.3.4). De maatschappelijke voorveldpartners staan in verbinding met andere partners die bijdragen aan meer participatie, zoals taalpunten, tegengaan van laaggeletterheid en taalondersteuning en maatschappelijke begeleiding van statushouders, zie doel 1.3.2). Op deze manier dragen we bij aan een meer collectief aanbod. Dit is de opmaat naar het voornemen om initiatieven zowel inhoudelijk als financieel met elkaar te verbinden rondom de gezamenlijke participatie-opgave (zie doel 2.1.2).

In 2021 zijn 143 nieuwe ontwikkeltrajecten gestart. In totaal volgden in 2021 228 Zwollenaren een traject, waarvan een deel (116) het traject in 2020 is gestart. Het aantal aanmeldingen in 2021 ligt hoger dan in 2020. Het hogere aantal trajecten tov 2020 komt o.a. door de nauwe samenwerking met Team IPA. Deze groep vraagt door de extra drempels die zij ervaren om mee te doen (o.a. taalbarrière, culturele verschillen, psychische en lichamelijke problematiek) intensieve begeleiding.

De capaciteit voor het aantal trajecten – minimaal 200 inwoners starten een traject – is in 2021 niet volledig benut.
Het grootste deel van de mensen dat start met een traject heeft bij aanvang minimale sociale contacten buitenshuis of leeft zelfs geïsoleerd. En een klein deel neemt bij de start al wel deel aan georganiseerde activiteiten bijvoorbeeld in de wijk waar hij of zij woont. De meeste deelnemers zijn inmiddels actief als vrijwilliger in de stad. Een klein aantal heeft zelfs betaalde arbeid (met ondersteuning) gevonden. Een deel van de mensen blijft op dezelfde trede van de participatieladder, maar ontwikkelt zich wel binnen de trede (communicatieve vaardigheden, fysieke en mentale weerbaarheid). Perspectief van deze deelnemers is wel dat een aanzienlijk deel uiteindelijk ook als vrijwilliger actief zal zijn.

We zorgen dat inwoners met een bijstandsuitkering en geen of beperkte aansluiting op de arbeidsmarkt naar vermogen participeren in de samenleving, zodanig dat:

• Participatiegroei wordt gerealiseerd bij tenminste 200 bijstandsgerechtigden zonder aansluiting tot de arbeidsmarkt.
• Partijen in het voorveld (gesubsidieerde instellingen en particuliere initiatieven) weten elkaar beter te vinden dan voor 2018 (start Dock24); uitwisselen en verwijzen van mensen, kennis delen.

René de Heer

• Verbeteren bijstandsketensamenwerking, waaarbinnen Inkomensondersteuning en Regionaal Bureau Zelfstandigen, Sociaal Wijkteam en RMC en Tiem samen optrekken om inwoners voor wie meedoen niet vanzelfsprekend is te ondersteunen naar participatie, met mogelijk perspectief op betaald werk
• Doorontwikkeling plan maatschappelijke participatie vanuit de wijk in samenwerking met maatschappelijke voorveld en gemeente en in verbinding met ‘Goede dagen in perspectief’ (doel 2.1) en versterken sociale basis.
• Stapelingsvraagstuk oppakken, zodat gezinnen waar meerdere vormen van ondersteuning worden geboden een andersoortige, beter passende oplossing krijgen geboden. Komen tot planvorming gericht op het realiseren van doorbraken. Dit in lijn met spoor 6 van de hervormingsagenda
• Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 1, de Hervormingsagenda Sociaal Domein. Het programma loopt t/m 2023 om samen met de stad invulling te geven aan de beoogde inhoudelijke bewegingen. Naast de gebruikelijke kosten zoals programmamanagement en -ondersteuning, is ook budget gereserveerd voor de verdere ontwikkeling van de benodigde monitoring. Hierbij borgen we het bestaande als fundament (ouderen-, kinder- en jongerenindex) en zoeken we naar nieuwe manieren om specifiek de effecten van de Hervormingsagenda te toetsen. De kosten zullen vanaf 2022 afbouwen omdat de hervormingen uiteindelijk weer regulier beleid worden en het programma daarmee steeds verder afbouwt richting 2023. Als onderdeel van de Begroting 2021 doen wij dit voor het jaar 2021; benodigde financiering voor de jaren 2021 agenderen wij als onderdeel van het Voorjaarsmoment 2021. Daarnaast is een aantal investeringen nodig in de sociale basis om de beoogde bewegingen mogelijk te maken. Zie voor een uitgebreide toelichting de halfjaarrapportage Sociaal Domein. Voor dit doel betreft het de investering voor participatie kwetsbare inwoners.

Verbeteren bijstandsketensamenwerking
In 2021 is een plan van aanpak opgesteld voor het in te richten ontwerpproces, bekostiging van dit proces geregeld en externe begeleiding geselecteerd.

Doorontwikkeling plan maatschappelijke participatie
In 2021 is Sociale activatie en herstel vastgesteld en een verordening voor een subsidieregeling hiervoor opgesteld. Hiermee wordt de sociale basis versterkt waar ook voor maatschappelijke participatie veel gebruik van wordt gemaakt. Partijen die een aanbod voor maatschappelijke participatie hadden zijn ook uitgenodigd om een aanvraag in te dienen en hebben subsidie toegekend gekregen waardoor er een breed in aanbod in de stad ontstaat voor Sociale activatie en herstel en de doelgroep voor maatschappelijke participatie hiermee ook wordt bediend.

Stapelingsvraagstuk oppakken
Om te komen tot een “integrale gezinsaanpak” zijn we in 2021 gestart met een pilot met het Instituut voor Publieke waarden (IPW) (spoor 6 van de HvA). Het IPW heeft een werkwijze ontwikkeld: de Doorbraakmethode. Deze methode gaat ervan uit dat daar waar sprake is van een stapeling van problemen, er vaak ook een bureaucratisch of organisatorisch probleem om de hoek komt kijken waardoor niet altijd tot de oplossing wordt gekomen waarmee de mensen het beste geholpen zijn. In Zwolle zijn we in 2021 gestart om met een aantal huishouden een maatwerkplan te maken. Naast het verbeteren van de integrale ondersteuning aan deze huishoudens, willen we ook dat de ervaringen die we hiermee opdoen een structurele bijdrage leveren aan onze manier van werken. Tot slot willen we aan het einde van het traject, in 2022, samen met de professionals, beleidsmakers, uitvoeringsmanagers en bestuurders van de gemeente, reflecteren op wat de casus betekent voor het sociale domein in Zwolle met het oog op ‘één gezin, één plan’ en hoe Zwolle de komende jaren kan doorontwikkelen in het sociale domein.

De lasten laten een kleine overschrijding zien, waardoor een nadelig resultaat wordt gerealiseerd van € 11.104.

De activiteiten zijn verder conform begroting uitgevoerd.