Sociaal domein

Goede samenwerking tussen Sociale Wijkteams en andere wettelijke toegangen tot jeugdhulp (w.o. huisartsen, Gecertificeerde Instellingen) rondom toegang tot specialistische jeugdhulp is van groot belang. Dit geldt eveneens voor de samenwerking tussen Sociale Wijkteams en partners in de sociale basis (w.o. scholen, jeugdgezondheidszorg, huisartsen). Kinderen en ouders krijgen daardoor een sneller en beter passend antwoord op hun ondersteuningsvraag, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij hun normale leefomgeving. Door een brede beoordeling wordt specialistische hulp passend ingezet en wordt een onnodig beroep daarop voorkomen. Daardoor blijft de specialistische hulp beschikbaar voor die kinderen, jongeren en gezinnen die dit echt nodig hebben. Door bundeling van deskundigheid rondom de toegang tot jeugdhulp kunnen jongeren en hun ouders beter worden ondersteund en kan een besparing op de kosten worden gerealiseerd.

In de periode 2017 - 2018 zijn we gestart met het maken van samenwerkingsafspraken met de huisartsen in Zwolle. Anno 2019 is bij 73% van de huisartsenpraktijken in Zwolle (82% van alle huisartsen) een jeugd- en gezinswerker van het Sociaal Wijkteam werkzaam. Huisartsen en jeugd- en gezinswerkers werken samen aan het beoordelen van de hulpvraag die ouders, kinderen en jongeren bij de huisarts stellen. Een evaluatie van de werkwijze laat zien dat zij daardoor beter en sneller geholpen worden en een besparing wordt gerealiseerd op de uitgaven voor niet vrij toegankelijke jeugdhulp doordat onnodige verwijzing naar met name jeugd GGZ wordt voorkomen. Doel is om uiteindelijk met alle huisartsen op deze manier samen te werken.

Vanaf schooljaar 2017 - 2018 is op alle basisscholen een jeugd- en gezinswerker werkzaam in een gezamenlijk ondersteuningsteam met en op school. Vanaf 1 januari 2019 werken ook alle voortgezet onderwijs scholen in Zwolle op deze wijze. Zij beoordelen, zo nodig met steun van specialisten, welke ondersteuning nodig is en hoe daarin kan worden voorzien. Veel hulpvragen kunnen hierdoor met ondersteuning door het ondersteuningsteam worden opgelost, waardoor het in veel gevallen lukt om deze zo licht en zo normaal mogelijk, in de eigen leefomgeving op te lossen. Dit wordt bevestigd door signalen van huisartsen.

Vanaf 2019 werken we ook aan verdere versterking van de samenwerking met de Gecertificeerde Instellingen bij het inzetten van jeugdhulp in het gedwongen kader. Onze inzet is om met deze instellingen - uitgaande van de wettelijke afstemmingsplicht van de GI's met de lokale toegang jeugdhulp - een vergelijkbare samenwerking op te bouwen als met huisartsen om samen af te wegen welke ondersteuning in voorkomende gevallen helpend en nodig is vanuit 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur (zie programma 3.1.1).

Omdat problemen in de relatie tussen ouders in veel gevallen leiden tot problemen bij hun kinderen en daarmee een beroep op jeugdhulp, starten we met de ontwikkeling van een specifieke aanpak gericht op het bevorderen van gezonde relaties en voorkomen van complexe scheidingen. De-escalatie en instandhouding van het ouderschap staat hierin centraal. Op basis van een gedeelde visie van professionals die met relatieproblematiek en/of gevolgen daarvan te maken krijgen, breiden we interventiemogelijkheden van SWT Zwolle en preventiepartners uit.

Ook in 2021 hebben we verder gewerkt aan het versterken van de samenwerking en samenhang in de toegang tot jeugdhulp, met name met huisartsen, specialistische jeugdhulpaanbieders, scholen en gecertificeerde instellingen. Daardoor kan bij het stellen van een hulpvraag snel worden geschakeld, met goede verwijzingen naar passende ondersteuning en betere afspraken over tijdige op- en afschaling van jeugdhulp als gevolg.
De coronacrisis en de coronamaatregelen veroorzaakten een stijging van de problematiek bij jeugdigen en dus van de hulpvraag. Dat maakte dat zowel bij aanbieders als bij het Sociaal Wijkteam de prioriteit lag bij het inzetten van passende hulp.
In het cliëntervaringsonderzoek is begin 2021 gevraagd naar de bereikbaarheid van het Sociaal Wijkteam. Hierin gaf slechts 8% van de ouders en 5% van de jongeren aan dat het wijkteam niet goed bereikbaar was. In 2022 zullen we dit ook weer uitvragen.
Met 100% van de scholen in het primair en voortgezet onderwijs werkt het Sociaal Wijkteam samen in ondersteuningsteams op de scholen.

We versterken de toegang tot jeugdhulp zodat jongeren en hun ouders ondersteuning krijgen die zo zwaar is als nodig en zo licht als kan, zodanig dat:

• Minimaal 85% van de ouders / verzorgers, weet waar ze terecht kunnen als zij hulp nodig hebben bij opgroeien en opvoeden (onder andere Sociaal Wijkteam).
• Met 90% van de huisartsen en 100% van de scholen primair en voorgezet onderwijs samenwerking is rondom toegang tot niet vrij toegankelijke jeugdhulp.

Michiel van Willigen

• Inzet jeugd- en gezinswerker bij de huisarts(praktijken) uitbreiden naar 90% aantal huisartsen. We benutten hiervoor de inzet van de relatiemanager jeugdhulp.
• Uitvoeren programma passend onderwijs en jeugdhulp op en met scholen in Zwolle. We baseren het programma op een evaluatie van de ondersteuningsteams op scholen voor primair en voortgezet onderwijs (OTs) én een analyse van het beroep van leerlingen op scholen in Zwolle op ondersteuning vanuit jeugdhulp/sociaal domein en vanuit passend onderwijs.
• Ontwikkelen samenwerkingsafspraken met gecertificeerde instellingen (voor jeugdhulp in gedwongen kader), ook hier met als focus zoveel mogelijk zoeken naar oplossingen in de normale leefomgeving van kinderen, jongeren en gezinnen ('zo zwaar als moet, zo licht als kan').
• Uitvoeren motie integrale aanpak (motie 713 – M-28). Met partners van het Sociaal Wijkteam werken we integraal samen, beperken we wachttijden tot een minimum en bevorderen we tijdige inzet van passende zorg.
• We geven uitvoering aan het plan van aanpak ‘Gezonde relaties, beter voor Zwolle’, waaronder de start van een relatiedesk.
• Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 14 formatie handhaving Participatiewet). Het aantal fraudesignalen en daarmee de werkvoorraad blijft hoog. In 2020 heeft u ingestemd met incidentele extra formatie, deze verlengen wij nu tot en met 2021.

• Het uitbreiden van het aantal jeugd- en gezinswerkers bij huisartsenpraktijken naar 90% is in 2021 niet gerealiseerd. De coronacrisis en de coronamaatregelen veroorzaakten een stijging van de problematiek bij jeugdigen en dus van de hulpvraag. Dat maakte dat zowel bij aanbieders als bij het Sociaal Wijkteam de prioriteit lag bij het inzetten van passende hulp.
• Het functioneren van de ondersteuningsteams op de scholen voor primair en voortgezet onderwijs is in 2021 geëvalueerd. De uitkomsten worden in 2022 betrokken bij de hereiking van de ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp.
• De pilot Ambelt is positief geëvalueerd en wordt voortgezet.
• De manier waarop we het relatiemanagement jeugdhulpaanbieders vormgeven evalueren we en daarbij kijken we ook hoe we dit in de toekomst in relatie met het nieuwe inkoopmodel, de verbeterde sturingsinformatie jeugdzorg en de Proeftuin Jeugd ‘Samenspel in de wijk’ optimaal kunnen vormgeven.
• We hebben samenwerkingsafspraken en procesbeschrijvingen gemaakt met de partijen in het gedwongen kader Jeugd en deze ook vastgelegd in een interactieve pdf.
• Het Relatie- en scheidingsteam is gestart.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 268.131. Omdat er € 24.375 minder is onttrokken uit de reserves wordt een voordelig resultaat gerealiseerd van € 243.756.

Dit is als volgt tot stand gekomen:

• Het Sociaal Wijkteam Zwolle maakt op subsidiebasis gebruik van externe expertise van GZ-psychologen (via Dimence Jeugd GGZ) en gedragswetenschappers (via Jeugdbescherming Overijssel). De gesubsidieerde inzet viel dit jaar € 11.295 lager uit dan begroot.
• In 2021 zijn besluiten genomen over het opzetten en uitvoeren van een proeftuin dyslexie in samenwerking met de schoolbesturen en over een overeenkomst met de Ambelt over een onderwijszorgarrangement (de ‘Praktijkklas’) om thuiszitten en onnodig beroep op gespecialiseerde jeugdhulp te voorkomen. In 2021 zijn de voorbereidingen voor de proeftuin dyslexie gestart. Hierdoor zijn de kosten voor dit onderdeel in 2021 incidenteel lager uitgevallen. De kosten voor de uitvoering van de Praktijkklas vielen incidenteel eveneens lager uit dan op jaarbasis begroot, doordat nog niet de volledige capaciteit van 15 plekken kon worden benut. Dit had te maken met de overgang van de pilot in 2020 naar het sluiten van de overeenkomst met de Ambelt voor 2021 en verder. Die kwam pas in de loop van 2021 tot stand. Voor schooljaar 2020-2021 ging het om 7 leerlingen voor wie een plaatsing in de Praktijkklas het mogelijk maakte om naar school te blijven gaan en geen of minder beroep te hoeven doen op gespecialiseerde jeugdhulp (met name dagbesteding). In totaal betekende dit voor proeftuin dyslexie en de Praktijkklas Ambelt een incidenteel lagere last dan begroot van € 194.397.
• RSJ IJsselland is erin geslaagd om in 2021 meer kosteneffectief te werken waardoor de kosten € 38.064 lager uitvielen.
• Ten behoeve van het opvolgen van de aanbevelingen uit het rapport Beke over ‘Jeugdproblematiek in Zwolle’ was alvast in 2021 een bedrag begroot. De projectleider is echter gestart in januari 2022. Het beschikbare budget van € 24.375 blijft gereserveerd voor uitvoering in 2022. Tegenover de lagere kosten staat eveneens een lagere onttrekking uit de reserve nutvw-sociaal.

Proeftuin Jeugd
Op 12 november 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel voor een Proeftuin Jeugd ‘Samenspel in de wijk’, zoals voorgesteld in de nota Herijking hervormingsmaatregelen jeugdzorg. Voor de uitvoering van deze proeftuin is voor 2022 en 2023 respectievelijk € 375.000 en € 500.000 beschikbaar gesteld.

Proeftuin Jeugd