Sociaal domein

Het voorkomen van huiselijk geweld, waaronder kindermishandeling, ouderenmishandeling en seksueel misbruik, vinden we van groot belang. Met voorlichting en preventie kan veel bereikt worden. Als huiselijk geweld zich voordoet is het belangrijk dat dit tijdig gesignaleerd wordt en dat betrokkenen weten hoe ze moeten handelen om de situatie zo snel mogelijk te stoppen. In de preventie en aanpak van huiselijk geweld, inclusief kindermishandeling en ouderenmishandeling, zijn vele partijen betrokken. Door goede voorlichting, beschikbaarheid van passende opvoedingsondersteuning, maar ook ondersteuning van mantelzorgers, kan voorkomen worden dat situaties ontstaan waarbij er sprake is van bijvoorbeeld verwaarlozing, misbruik, bedreiging, mishandeling of financiële uitbuiting.

Veilig Thuis IJsselland is de spil in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Veilig Thuis IJsselland is onderdeel van een brede samenwerking met lokale zorgstructuren in elf gemeenten in de regio, met de ketenpartners op het terrein van zorg en veiligheid en met gespecialiseerde partners, politie en justitie in de regio IJsselland. De verdere ontwikkeling van Veilig Thuis en de samenwerking in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling is belangrijk voor een goede aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Door de aanscherping van de Wet Meldcode zijn veel meer meldingen en adviesvragen bij Veilig Thuis IJsselland gekomen. Om de toegenomen meldingen en adviesvragen adequaat te kunnen verwerken is meer capaciteit bij Veilig Thuis nodig. Vorig jaar is incidenteel een extra bijdrage toegekend deels om de stijging aan te kunnen en verder de achterstand weg te werken. De stijging loopt nog steeds verder door. Bij de septembercirculaire 2020 hebben we extra middelen ontvangen om hier het hoofd aan te bieden. Voor 2021 zal de extra inzet van Veilig Thuis IJsselland vanuit deze extra bijdrage gefinancierd kunnen worden.

Het doel is gerealiseerd. Er zijn in alle gemeenten in de regio, ook in Zwolle, grote stappen gezet om de lokale teams te versterken en de samenwerking tussen Veilig Thuis IJsselland te verbeteren.

We pakken de situatie van huiselijk geweld zo vroeg mogelijk aan en werken toe naar veiligheid en duurzaam herstel, zodanig dat:

• Meldingen bij Veilig Thuis IJsselland worden getriageerd (Veiligheidsbeoordeling), vervolgtrajecten worden ingezet en onderzoeken worden afgehandeld binnen de wettelijke termijnen.
• Bij het opstellen van een herstel- en veiligheidsplan ouders en kinderen worden betrokken tenzij de veiligheid dat niet toelaat.
• Scholen, lokale wijkteams en andere organisaties die dicht bij kinderen, gezinnen of ouderen staan, maar ook burgers in het algemeen, oog hebben voor signalen van mishandeling of misbruik en weten wat zij kunnen doen.
• Betrokkenen, zowel daders als slachtoffers, ouderen, ouders en kinderen (systeemgericht) ondersteund worden of toegeleid naar behandeling om duurzaam herstel te realiseren.

Regiovisie Huiselijk Geweld IJsselland

Michiel van Willigen

• Inzet op de verdere door-ontwikkeling van Veilig Thuis IJsselland.   
• Inzetten op zo lokaal mogelijke hulp en ondersteuning bij huiselijk geweld en kindermishandeling. Als de veiligheid het vraagt de regionale expertise van Veilig Thuis benutten.
• Uitgaan van een aanpak vanuit '1 gezin, 1 plan, 1 regisseur' waarbij kinderen centraal staan en als de veiligheid het toelaat ook daders worden betrokken.
• Uitvoeren van de Regiovisie Huiselijk Geweld.
• Uitvoering geven aan het Centrum Seksueel Geweld Zwolle met een bovenregionale functie.
• Uitvoeren van het Zwolse preventieproject 'Loverboys' met aandacht voor seksuele weerbaarheid.
• Doorontwikkelen van de ingezette aanpak waarin 'Directe veiligheid en risico-gestuurde zorg' door lokale teams, Veilig Thuis IJsselland en overige ketenpartners. Hierbij wordt er in de regio gewerkt met één Veiligheidsplan waarin Veilig Thuis, gemeenten en zo veel mogelijk (regionale) partners samenwerken.  
• Uitvoering geven aan het plan van aanpak dat voor de regio IJsselland is opgesteld in het kader van het Landelijk actieprogramma 'Geweld hoort nergens thuis'.
• Voor structureel en acuut onveilige situaties een 'Multi Disciplinaire Aanpak voor ernstig geweld' implementeren waar medische, forensische, juridische en (psychiatrische ) zorg vanuit hun specifieke expertise integraal samenwerkt.  Hiervoor is een pilot gestart in 2020 vanuit extra middelen van het landelijk programma invulling gegeven.
• Meer aandacht genereren omtrent ouderenmishandeling zodat het eerder gesignaleerd wordt. Ook wordt gewerkt aan het vergroten van de handelingsmogelijkheden om te interveniëren en het stimuleren van aandachtsfunctionarissen bij organisaties.  
• Vervolg geven aan de aanpak van Mensenhandel en het versterken van de samenwerking rond dit thema in Zwolle en zo mogelijk de regio IJsselland. De zorgcoördinator Mensenhandel is per 1 september 2020 gerealiseerd en zal in 2021 haar werk verder ontwikkelen. Over de voortgang daarna moet een evaluatie plaats vinden.

• Veilig Thuis IJsselland heeft in 2021 grote stappen gezet in haar doorontwikkeling. Als gemeenten hebben wij ingezet op zo lokaal mogelijke ondersteuning van huishoudens, ouderen of gezinnen die te maken hebben met huiselijk geweld, kindermishandeling of ouderenmishandeling.  
• Vanuit de visie "Samenwerken vanuit veiligheid en risico-gestuurde zorg" is de aanpak versterkt.  Dit traject loopt in 2022 nog verder door.
• Er is een actuele Regiovisie Huiselijk Geweld IJsselland opgesteld en vastgesteld, welke voortbouwt op de gerealiseerde ontwikkelingen en verdere doorontwikkeling in de toekomst voorstaat.
• In samenwerking met de gemeente Apeldoorn is uitvoering gegeven aan het Bovenregionale Centrum Seksueel Geweld, naast de regio IJsselland ook voor de regio Noord-Oost Veluwe.
• De pilot Multi Disciplinaire Aanpak Ernstig geweld is succesvol afgerond en wordt in 2022 regulier gemaakt.
• Ouderenmishandeling was in 2021 een speerpunt vanuit extra middelen van het landelijk programma 'Geweld hoort nergens thuis'.
• In 2021 zijn meer slachtoffers van huiselijk geweld opgevangen dan in 2020. Dit past binnen het landelijke beeld van een toenemende vraag binnen de vrouwenopvang. Het aantal slachtoffers van huiselijk geweld dat ambulante begeleiding heeft ontvangen in 2021 is ook toegenomen ten opzichte van 2020. Ook is de methodiek ‘Veerkracht’ vaker ingezet dan in 2020. Het aantal AWARE-trajecten lag in 2021 lager dan in 2020. Het aantal personen dat gebruik heeft gemaakt van de mannenopvang was in 2021 nagenoeg gelijk aan het aantal personen in 2020.
• In het coalitieprogramma is prioriteit gegeven aan het intensiveren van de aanpak van mensenhandel. Daarbij gaat het om het zichtbaar maken van de problematiek en het intensiveren van een integrale dader- en slachtofferaanpak. Voor 2021 zijn financiële middelen beschikbaar gesteld om in het kader van de intensivering van de aanpak van mensenhandel niet alleen invulling te geven aan de rol van zorgcoördinator mensenhandel maar ook invulling te geven aan de afspraken in het kader van het interbestuurlijk programma, onderdeel mensenhandel met een gemeentelijk basisniveau voor de bestuurlijke aanpak van mensenhandel.
• In 2021 is geïnvesteerd in bewustwording en actieve signalering van mensenhandel met inzet van de tentoonstelling “ Open je ogen”, de aanstelling van een gemeentelijk aandachtsfunctionaris mensenhandel en het opstarten van een lokaal periodiek overleg voor het verrijken en duiden van signalen mensenhandel. Daarnaast is, met het oog op de afspraken in het kader van het interbestuurlijk programma, voor de regio IJsselland in 2021 samen met ketenpartners een regionaal multidisciplinair plan voor de aanpak opgesteld voor de jaren 2022-2026 met verruiming van het werkgebied voor de zorgcoördinator mensenhandel naar de regio IJsselland.
• Vanuit een extra bijdrage van het Rijk wordt opvang geboden aan slachtoffers van Mensenhandel met een gecompliceerde zorgvraag. In Twente en IJsselland worden gezamenlijk zes plaatsen voor deze landelijke voorziening gerealiseerd. In 2021 is deze opvang ook geboden. Medio 2021 heeft Kadera de opvangplekken voor deze slachtoffers overgedragen aan het Leger des Heils. De extra bijdrage van het Rijk is geheel bedoeld voor de organisatie en uitvoering van deze voorziening door zorgaanbieders. Er is daarbij geen rekening gehouden met de benodigde beleidscapaciteit bij gemeenten voor de organisatie en uitvoering van deze voorziening. Om hier in te kunnen voorzien worden er middelen aangevraagd voor twee uren beleidscapaciteit per week in 2022 voor de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling.
• In 2021 heeft gemeente Zwolle als centrumgemeente een Decentralisatieuitkering ontvangen voor het regionale prostitutie uitstapprogramma waarbij gemeente Zwolle coördineert en de rol van opdrachtgever vervult. De bijdrage is bedoeld voor de uitvoering van het regionale prostitutie uitstapprogramma. Daarbij is geen rekening gehouden met de bijkomende taken rondom de coördinatie en het opdrachtgeverschap uitgevoerd door de gemeente Zwolle. Om hier in te kunnen voorzien worden er middelen aangevraagd voor twee uren capaciteit per week in 2022 voor de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 1.105.772 en de baten een voordelig saldo van € 112.129. Omdat er € 145.500 meer is toegevoegd aan de reserves en € 564.026 minder is onttrokken uit de reserves wordt er per saldo een voordelig resultaat van € 508.375 gerealiseerd.

De lagere lasten van € 1.105.772 worden gerealiseerd door:

• Lagere Lasten op het budget "corona" van € 107.198. Van het Rijk zijn middelen ontvangen om instanties, die vanwege corona kosten hebben gemaakt, te kunnen compenseren. In 2021 is er door één instantie een declaratie ingediend. Hierdoor heeft eveneens een lagere onttrekking uit de reserve nutvw-sociaal van € 107.198 plaatsgevonden.
• Lagere lasten Adviespunt kindermishandeling van € 286.828. Deze lokale middelen zijn in 2021 nog niet besteed. Besteding vindt plaats in 2022. Hierdoor heeft eveneens een lagere onttrekking uit de reserve nutvw-sociaal plaatsgevonden van € 286.828.
• Lagere lasten schadelijke praktijken van € 170.000. Deze middelen zijn ontvangen bij de decembercirculaire 2020 maar nog niet besteed. Besteding vindt plaats in 2022. Hierdoor heeft eveneens een lagere onttrekking uit de reserve nutvw-sociaal plaatsgevonden van € 170.000.
• Lagere lasten schadelijke praktijken van € 137.500. Deze middelen zijn ontvangen bij de meicirculaire 2021 maar nog niet besteed. Besteding vindt plaats op basis van een op te stellen plan in 2022. Deze middelen zijn gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal waardoor een hogere storting in de reserve heeft plaatsgevonden van € 137.500.
• Lagere lasten Centrum Seksueel Geweld van € 27.500. Deze middelen zijn ontvangen bij de meicirculaire 2021.
• Lagere lasten Zwols deel regiobudget IJsselland van € 81.107. Ten opzichte van de begroting liet het regionale budget een voordeel zien, het aandeel Zwolle hierin bedraagt € 81.107.
• Lagere lasten lokale budget Veilig Thuis van € 36.000. Mede vanwege corona is het lokale budget in 2021 niet volledig besteed.
• Lagere lasten door onterechte indexering Zwolse deel regiobudget van € 249.520. In 2020 en 2021 heeft er geen indexering plaats gevonden bij de subsidieontvangers Veilig Thuis en Kadera. Ten onrechte is het Zwolse deel van het regionale budget wel geïndexeerd.
• Diverse kleine afwijkingen op de lasten van gezamenlijk € 10.119 voordelig.

Het hogere baten van € 112.129 worden gerealiseerd door:

• Hogere baten bijdrage Centrum Seksueel Geweld vanuit Apeldoorn van € 84.000. Deze ontvangen bijdrage van de centrumgemeente Apeldoorn was niet opgenomen in de begroting.
• Hogere baten bijdrage regiogemeenten IJsselvecht van € 28.129. Centrumgemeente Zwolle ontvangt van de regiogemeenten jaarlijks de bijdragen. Ten opzichte van de begroting waren deze bijdragen iets hoger.

Daarnaast heeft er een hogere storting in de reserve nutvw-sociaal plaatsgevonden van € 8.000 op basis van het besluit decembercirculaire 2021. Dit betreft de ontvangen regionale rijksmiddelen coronacompensatie Vrouwenopvang. De hogere storting geeft op dit doel een nadeel, waar op programma 10 een voordelig resultaat tegenover staat.

Aanpak ernstig huiselijk geweld

Aanpak HG en kindermishandeling

Aanpak ernstig huiselijk geweld
In 2019 is de "projectenpool van denken naar doen" van start gegaan. Drie projecten hiervan, ouderenmishandeling, MDA++ en 'Veilig Thuis en lokale teams versterken' zijn succevol afgerond en verantwoordt bij het landelijk programma 'Geweld hoort nergens thuis'.

Aanpak HG en kindermishandeling
DIt betreft een specifieke uitkering die wordt ontvangen vanuit het Rijk. Uitgaven lopen door naar 2021. Het project 'Doortonwikkeling lokale teams en samenwerken vanuit risico gestuurde zorg' is aangevraagd in 2020, gestart in 2021, loopt financieel conform planning en wordt in 2022 afgerond.