Fysiek domein

Belangrijkste element van een gezonde en vitale economische structuur is werkgelegenheid. Zwolle wil een aantrekkelijke werkstad zijn voor eigen inwoners en de regio. Een stad waar het aantrekkelijk is voor bedrijven om zich te vestigen. Het gewenst effect is dat er meer banen komen in Zwolle.
Voor een blijvend krachtig economisch fundament dient een concurrerend ondernemersklimaat te worden gecreëerd, nu en in de toekomst. Voor bedrijven is het van groot belang dat het regionale ondernemersklimaat vertrouwen geeft om te investeren. Ondernemers kiezen voor de strategische ligging van Zwolle en de gemeente creëert de juiste randvoorwaarden waarbinnen bedrijven kunnen vestigen, uitbreiden of vernieuwen.

De gemeente zorgt niet zelf voor de banen, dat doen bedrijven en instellingen. Het gaat hierbij zowel om directe als indirecte banen.  Want voor het goed kunnen functioneren moet een bedrijf of instelling weer een beroep doen op andere bedrijven en instellingen.  De gemeente kan hierbij wel helpen.  Een sterk accountmanagement en professionele organisatie dragen hier aan bij. Niet alleen omdat we hiermee in goede tijden de economische structuur en vitaliteit van Zwolle versterken.  Tijdens de coronocris is ook duidelijk geworden dat bedrijven en instellingen een helpende en meedenkende gemeente waarderen.  

Ook de samenwerking met de andere gemeenten in de regio vinden we belangrijk, want als sterke regio kunnen we ondernemers nog beter van dienst zijn. Uitgangspunt is dat ondernemers in Zwolle en regio kunnen rekenen op een dienstverlenende gemeente die ruimte geeft om plannen te ontwikkelen.

Eén van de belangrijkste succesfactoren voor de economische groei is de aanwezigheid van voldoende geschoolde arbeidskrachten. Daarom blijven wij de komende jaren investeren in de Human Capital-agenda. Dit is des te meer nodig omdat er als gevolg van de coronacrisis mogelijk ook toenemende werkloosheid zal ontstaan.  In de Human Capital Investeringsagenda staan centraal:

• Beschikbaarheid van gekwalificeerde mensen: voldoende arbeidskrachten nu en op middellange termijn.
• Inclusiviteit: iedereen doet mee, elk talent telt en krijgt ruimte om te ontwikkelen.
• Wendbaarheid van mensen en systemen: de uitdaging is ervoor te zorgen dat mensen en organisaties voorbereid zijn op permanente ontwikkelingen en veranderingen in het werk.

De uitvoering van de zogenaamde Regio Deal staat hierbij in 2021 en verdere jaren centraal. We werken samen met het onderwijs, het bedrijfsleven en medeoverheden zoals de provincie Overijssel aan de regionale arbeidsmarkt

Een ander belangrijk punt voor 2021 is de  start van de uitvoering van het in het najaar van 2020 vastgestelde vastgestelde economisch perspectief. Kern hiervan is dat Zwolle zich wil  profileren als Experimentele Hanzestad binnen het stedelijk netwerk Nederland en het vergroten van  de aantrekkingskracht voor nieuwe ondernemers, young potentials en start-ups door haar inzet binnen de Regio op het versterken van de kennisintensieve en stedelijke clusters.

Het jaar 2021 stond, net als in 2020, vanzelfsprekend in het teken van de coronapandemie. De negatieve economische effecten lijken mee te vallen, waarschijnlijk mede door de diverse financiële regelingen van de Rijksoverheid. Het aantal faillissementen was laag en de gevreesde negatieve effecten op de werkloosheid zijn niet opgetreden. Juist het omgekeerde gebeurde: het invullen van de vacatures en aannemen personeel was vaak moeilijk.  

We versterken de werkgelegenheid door het creëren van een concurrerend en toekomstbestendig vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen, zodanig dat:

• Bestaande bedrijven door goede en gerichte dienstverlening aan Zwolle blijven verbonden:
  • We ruimte creëren voor nieuwe initiatieven en ontwikkelingen, met passende randvoorwaarden.
  • We focussen op directe en indirecte banen.
  • We samenwerking tot stand brengen tussen onderwijs, ondernemers, overheid, omgeving (4-O's).
  • De tevredenheid over de dienstverlening aan ondernemers stijgt.
• Nog niet in Zwolle gevestigde bedrijven voor Zwolle kiezen:
  • De groei van het aantal vestigingen minimaal op landelijk niveau ligt.
  • De groei van het aantal nieuwe bedrijven / startende ondernemingen minimaal op het landelijk gemiddelde ligt.
  • Het kwalitatief en kwantitatief aanbod van werklocaties in balans is met de vraag in de markt.
  • De leegstand van kantoren en bedrijfspanden, uitgedrukt in een percentage, in Zwolle onder de respectievelijke landelijke leegstandscijfers ligt.
• Vanuit onze strategische opgave "Human Capital en topwerklocaties":
  • Een aantrekkelijk ondernemersklimaat wordt gecreëerd voor de clusters health / zorg, kunststoffen, klimaat en energie.
  • De verbinding tussen economie, onderwijs en arbeidsmarkt wordt versterkt.
  • Een beter beeld ontstaat van kanssectoren, benodigde skills en het arbeidspotentieel in de regio.
  • Een betere geleiding ontstaat van a) werk naar werk, (b) opleiding naar werk en van (c) geen werk naar werk

Actieprogramma MKB 2019 - 2022

Visie Topinnovatiecentra

Programmaplan Topinnovatiecentra

Nota ecosysteem starters en startups en creatieven

Kadernota kantorenlocaties Zwolle 2011 - 2020

Economische agenda  Regio Zwolle 2018 – 2022, economic board Regio Zwolle -

Afspraken regionale bedrijventerreinen Programmering West-Overijssel (2019-2022)

René de Heer

Uitvoeren accountmanagement en investeren in de dienstverlening aan ondernemers
De coronacrisis heeft het belang van accountmanagement en een goede dienstverlening aan ondernemers duidelijk gemaakt. Het snel kunnen schakelen en steeds kunnnen aanpassen aan veranderende omstandigheden was en is zeer belangrijk.  De ervaringen van het tijdelijk ondernemersloket willen we  inzetten in de structuur van werken. Het schakelen met regiogemeenten en MKB Nederland Regio Zwolle, partners in de stad vanuit verschillende ondernemersdoelgroepen is belangrijk. In 2021 willen we samen toewerken naar een MKB Actieplan.

In de organisatie van het accountmanagement richting ondernemers gaan we sectoraal werken en komt meer nadruk op het verdiepen van kennis en data van de sector.  Het vastgestelde Economisch Perspectief gaat uit van keuzes.  Dit moet ook focus geven aan de inrichting van accountmanagement.

Verkenning uitbreiding Hessenpoort in regionale context
Conform de regionale programmeringsafspraken is Hessenpoort in West-Overijssel aangewezen als dé locatie voor grootschalige bedrijvigheid. Hessenpoort staat daarmee op pole position om belangrijke logistieke investeringen en ruimtevraag in en voor de regio te huisvesten.
Omdat Hessenpoort op korte termijn kwalitatief niet meer kan voorzien in grootschalige marktvraag, is in 2020 marktonderzoek binnen de marktregio uitgevoerd. Deze update van Hessenpoort in de regionale context is belangrijke input om de verkenning in 2021 naar uitbreiding van Hessenpoort beter te onderbouwen. Met de toename van de goederenstromen vanuit en naar de Regio Zwolle groeit de vraag naar multimodaliteit. Naast weg en water is parallel onderzoek naar de haalbaarheid van een spoorterminal gaande, die is voorzien op toekomstig plangebied van Hessenpoort.

Afstemming van werklocaties binnen de regio
De regionale samenwerking zal in 2021 verder geïntensiveerd worden via de Tafel Leefomgeving van de Regio Zwolle. De onderzoeken van Bureau Buiten naar de toekomstbestendigheid van bedrijventerreinen in de regio geven inzicht in het  kwalitatieve niveau van bedrijventerreinen om aan de toekomstige vestigingswensen (zoals multimodaliteit) van (inter)nationale bedrijven te voldoen. Met een concrete verbeteraanpak streven we in regionale samenhang naar een mooi en complementair palet aan vestigingslocaties.  

Realisatie tijdelijke parkeervoorziening vrachtwagens
Eind 2020 is/wordt een tijdelijke parkeervoorziening ingericht op het voormalige ROVA terrein. In 2020 heeft de provincie een ‘Meerjarenprogramma vrachtwagen parkeren’ vastgesteld. De ambitie is, samen met logistieke stakeholders (o.a. gemeenten), een netwerk te realiseren van veilige en beveiligde truckparkings met passende voorzieningen en de juiste geografische spreiding zodat chauffeurs kunnen rusten, en het voorkomen van overlast elders zodat de parkings optimaal worden benut.  Zwolle neemt deel aan de provinciale aanpak om te komen tot een regionale parkeervoorziening voor de langere termijn.  

Uitvoeren economisch perspectief: blik op de toekomst
Zwolle groeit. Als onderdeel van het Stedelijk Netwerk in Nederland verwachten we dat die groei alleen maar verder zal toenemen. We hebben de ambitie om de 4e economische Regio van Nederland te worden.  Dit vraagt om extra inzet. Ook, omdat de cijfers laten zien dat Zwolle achterloopt als het gaat om het aantal snelgroeiende bedrijven en daarmee op het gebied van innovatie. Terwijl Zwolle een enorme potentie heeft!
Daarom hebben we gewerkt aan het voorstel voor een Economisch Perspectief. Met dit Economisch Perspectief willen we onze eigen rol als lokale overheid goed tegen het licht houden en aangeven welke belangrijkste kansen en uitdagingen voor ons liggen om toekomstbestendigheid van Zwolle te vergroten en de economische positie van de Regio Zwolle verder te versterken. Dit Economisch Perspectief schetst het Perspectief dat we voor ons zien. En is bedoeld als fundament voor het maken van verdere beleidskeuzes, die op ons afkomen in de ontwikkeling van Zwolle. Om het economisch perspectief te kunnen uitvoeren zijn aanvullende middelen nodig, waarvoor als onderdeel van de Begroting 2021 ter uitvoering van dit doel wordt voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 21 (economisch perspectief).

Stimuleren Starters, Startups en Impact ondernemers
De afgelopen jaren hebben we dit thema incidenteel ingevuld onder de noemer Starters en Start-ups. Veel startende ondernemers richten zich op het impact ondernemen. Aanvullend, specifiek beleid om de groep startende ondernemingen in Zwolle te houden en aan te trekken, zal tevens impact ondernemers aantrekken. Er is deels een overlap, maar ook weer niet. Om efficiënt te kunnen werken hebben we deze onderwerpen bij één functionaris gelegd. Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 20 (Sociaal ondernemerschap, starters en start-ups).

Voor impact ondernemen is een 2-jarige Stimuleringsaanpak impact ondernemen geschreven, waarbij we ons richten op het vergroten van kennis en inzicht in impact ondernemers, het versteken van het ecosysteem, het bevorderen van meer werk voor impact ondernemers, het bevorderen en verleiden van ondernemers, studenten en overheid om te ondernemen met impact en het aantrekken van impact ondernemers naar Zwolle.

In Zwolle zijn veel initiatieven voor startende ondernemingen en start-ups.  Er komt een plan, welke aansluit op de Stimuleringsaanpak impact ondernemen. Ook hierin staat de visie, doelgroep en worden knelpunten genoemd die we gaan oppakken. De knelpunten zitten met name  op het verbinden van initiatieven, het inzichtelijk maken van hetgeen er is, de koppeling tussen ondernemers, onderwijs, overheid. We gaan met ondernemers en onderwijs om tafel om tot initiatieven te komen die gedragen worden door de stakeholders en bijdragen aan het oplossen van de knelpunten.

Uitvoeren accountmanagement en investeren in de dienstverlening aan ondernemers
In 2021 vond de peiling MKB-vriendelijkste gemeente onder ondernemers plaats. De resultaten van het onderzoek wijzen erop dat gemeente Zwolle op de goede weg is met haar ondernemersdienstverlening. In het eerste kwartaal van 2022 is de raad geïnformeerd over de acties die in 2022 en 2023 worden ondernomen
Naast de lokale inzet op ondernemersdienstverlening werken we sinds de Covid19-crisis ook samen met de partners in de regio in de Regio Zwolle Brigade. Binnen deze samenwerking werken Kennispoort, ondernemers (VNO/NCW en MKB NL Regio Zwolle en overheid samen in de Regio Zwolle) om ondernemers proactief te benaderen voor hulp of ondersteuning.

Uitvoeren economisch perspectief: blik op de toekomst
In juli 2021 is het Economisch Perspectief unaniem door de raad vastgesteld. Hiermee is het startsein gegeven voor een nieuwe koers, waarin we samen met onze partners in stad en regio de economie willen versterken. We zetten in op het versterken van onze groeisectoren (de creatieve en slimme maakindustrie, ict en e-commerce en health) tot groeiclusters, op versterking van ons innovatievermogen door samenwerking met onderwijs én stimuleren impact ondernemen.

Verkenning uitbreiding Hessenpoort
Op basis van de ‘Marktverkenning grootschalige bedrijven Regio Zwolle’ wordt duidelijk dat er voldoende argumentatie is om uitbreiding van het plangebied ‘Hessenpoort 4’ met een bandbreedte van 15–30 hectare te onderbouwen. In 2021 zijn hiervoor vier varianten onderzocht en in beeld gebracht, hierover kan naar verwachting in 2022 een besluit worden genomen.

Realisatie tijdelijke parkeervoorziening vrachtwagens
Naar aanleiding van de behoefte aan een tijdelijke parkeervoorziening voor vrachtwagens wordt vanaf 2020 gewerkt aan de voorbereiding en realisatie deze tijdelijke voorziening op de ROVA-locatie (Voorsterpoort). De planuitwerking hiervan heeft vertraging opgelopen (inrichtingsplan, samenwerkingsafspraken, toegangsbeleid, verkeersafwikkeling). Naar verwachting wordt de tijdelijke voorziening in 2022 operationeel in gebruik genomen. Voorbereiding van een structurele en lange termijnoplossing vindt in regioverband plaats.

Stimuleren Starters en Startups
In 2021 zijn we gestart met tweejaarlijkse bijeenkomsten “Welkom in Zwolle” voor startende ondernemers. Bij deze bijeenkomst maken de ondernemers kennis met diverse partijen in de stad die ondernemers ondersteunen op het gebied van netwerken, coaching, training en ontwikkeling, productontwikkeling en financiën. De ondernemers waren zeer positief om op deze manier ondersteund te worden.

In 2021 hebben we een subsidieaanvraag gegund gekregen van Provincie Overijssel om in 2022 en 2023 acht bijeenkomsten “Start voor de start” te organiseren om mensen te ondersteunen die overwegen om een onderneming te starten in Zwolle.

Gemeente Zwolle is actief betrokken bij het vorm geven aan de Global Entrepreneur Week. In 2021 hebben we als gastdocent een workshop verzorgt en waren we medeorganisator van de dag van de ondernemer, waar tevens de verkiezing (startende) ondernemer van het jaar plaatsvindt.
Vanuit haar rol als aanjager heeft de Economic Board Regio Zwolle het initiatief genomen dit thema verder te ontwikkelen. Zij heeft Kennispoort en Windesheim gevraagd een integraal, regio breed programma te ontwikkelen voor een startup ecosysteem: het ‘Grande Plan’. Op 28 november 2021 is deel 1 van dit plan in de EBRZ gepresenteerd en unaniem geaccordeerd.

Stimuleren Impact ondernemers
Vanuit het “platform impact ondernemen”, een overleg dat gemeente Zwolle heeft geïnitieerd met ondernemers en onderwijs, is duidelijk geworden dat er behoefte was aan het vergroten van zichtbaarheid, netwerken en de mogelijkheid om met andere ondernemers te sparren. In oktober 2021 zijn op initiatief van gemeente Zwolle met en door ondernemers activiteiten georganiseerd in de “Week van de duurzaamheid”, zoals een lezing, workshops, inspiratiesessies en het impact festival. Het doel is om bij te dragen aan de zichtbaarheid van de ondernemer, samenwerking te stimuleren en mensen te enthousiasmeren om impact te maken en/of bewust in te kopen.

Tevens zijn we in 2021 gestart met het concept “impact dinner”, waarbij ondernemers, mensen uit het onderwijs en werkzaam bij de overheid gezamenlijk oplossingen bedenken op de voorgedragen vraagstukken. Deze vorm van netwerken en samenwerken draagt bij de maatschappelijke opgaven waar we voor staan en de samenwerking tussen de deelnemers.

Futureproof heeft in 2021 35 jongeren een praktijkgericht trainingsprogramma impact ondernemerschap geboden

Ook zijn we in 2021 gestart met ondernemers die impact maken bij inkopers onder de aandacht te brengen. Dit is het begin van een reeks filmpjes waarbij we mensen bewust willen maken van impact ondernemen

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 61.225 en € 98.912. Omdat er daarnaast € 21.807 meer is onttrokken aan de reserves, wordt een voordelig resultaat gerealiseerd van € 181.944.

Dit voordelige resultaat kan als volgt worden verklaard:

• De lasten zijn € 61.225 lager. Daar tegenover staat dat de lasten bij doel 5.2.1 "het versterken van de economische positie van Zwolle als koop- en recreatiecentrum van de regio" hoger zijn. Aangezien de kosten binnen hetzelfde programma vallen is hier bij de BERAP 2021-2 geen melding van gemaakt.
• De hogere bate van € 98.912 is het gevolg van een tijdelijke verhuur van een terrein waarmee in de begroting 2021 geen rekening was gehouden.
• Het voordeel door de hogere onttrekking aan de reserves heeft betrekking op een vrijval uit de dekkingsreserve kapitaallasten. Binnen de dekkingsreserve kapitaallasten was een te hoog bedrag gereserveerd voor bedrijventerrein Voorst . Er is daarom in 2021 € 21.807 vrijgevallen ten gunste van de baten en lasten.

Continuering inzet op Human Capital
Regio Zwolle heeft in samenwerking met overheden, onderwijs en bedrijfsleven een regionaal arbeidsmarktprogramma ontwikkeld dat werkt: de Human Capital Agenda (HCA). Met de HCA werken we aan een toekomstbestendige, inclusieve arbeidsmarkt met voldoende beschikbare werknemers en welke past bij de vraag van werkgevers. Onze aanpak heeft oog voor de behoeften van alle inwoners, werknemers en werkgevers. We brengen de arbeidsmarkt beter in balans door mensen werkzekerheid en ontwikkelingskansen te bieden, ieders talent te benutten en gericht te investeren in vaardigheden van (potentieel) werkenden. Enerzijds zetten we in op het verkrijgen van meer beschikbare mensen op de arbeidsmarkt (vergroten van het arbeidspotentieel). Anderzijds zorgen we ervoor dat de beschikbare menskracht – nu en in de toekomst – zo goed mogelijk wordt ingezet (verhogen arbeidsproductiviteit).

Dankzij het Ontwikkelfonds kunnen alle inwoners en werkgevers aanspraak maken op subsidie voor om-, her- of bijscholing. Aan de negen sectortafels van Regio Zwolle werken ondernemers, onderwijs en overheid uit de verschillende sectoren samen aan de realisatie van een ‘leven lang ontwikkelen’ voor hun (toekomstige) werknemers. Inwoners en werkgevers worden geactiveerd om vooruit te kijken en in ontwikkeling te investeren via Groei Vooruit (inwoners) en Upgradejezelf (werknemers). Dankzij het verzamelen en monitoren van informatie binnen de actielijn KOERS weten we precies wat nodig is. Zo zorgen we voor een écht impactvol arbeidsmarktprogramma, wat terug te zien is in de resultaten.

Over 2021 hebben we circa 900 Zwolse inwoners geholpen met een financiële bijdrage aan hun scholing. Daarnaast hebben we xx inwoners geholpen met loopbaancoaching, scholingsadvies of acties gericht op werkfit worden. Ook hebben we ongeveer 175 Zwolse werkgevers gesproken en geadviseerd op hun personeelsbeleid of geholpen met scholingsvraagstukken. Deze vraagstukken hebben geleid tot xx scholingstrajecten voor medewerkers.

Continueren samenwerking in Port of Zwolle
In 2021 heeft de afronding plaatsgevonden van de inrichting van het havenbedrijf voor de divisie havenmeesters, uniforme havenverordening, harmonisatie havengelden en veiligheidsplan havens. De Havenvisie 2030 is in 2021 in de drie gemeenteraden besproken. Het is een breed beleidsdocument met als kern de maritieme/logistieke sector. De coöperatie Port of Zwolle heeft de Havenvisie vertaald in een meerjarig beleidsplan. Sinds medio 2020 wordt onder de vlag van Port of Zwolle uitvoering gegeven aan de projecten in het kader van de Regio Deal.  In 2021 is gestart met een grote verkennende studie naar Port of Zwolle als logistieke hub voor circulaire bedrijvigheid. Uitkomsten en vervolg in 2022.

Economische ontwikkeling Logistiek
Medio 2019 is groen licht gegeven voor de verbreding van de sluis waardoor grotere vrachtschepen naar de regionale haven kunnen komen. Het resterende krediet van € 250.000 heeft betrekking op het regelen van de cofinanciering van de aanpak van het sluizencomplex Kornwerderzand.

Digitale dienstverlening ondernemers
Het resterende bedrag is bedoeld voor de upgrade van digitale producten voor ondernemers.

Economische ontwikkeling Logistiek

Topinnovatiecentra

Human Capital 2019-2023

Digitale dienstverlening ondernemers

Economisch Perspectief

Stimulering Zwolse economie

Port of Zwolle

Sociaal Ondernemerschap/starters

Tijdelijke voorziening parkeren/evenement Voorsterpoort

Verkenning Hessenpoort 3

Regiodeal POZ logistieke hub circulaire bedrijvigheid

Gemeentelijke grondexploitaties Economie:

*Hessenpoort

*Wipstrikkerallee (niet commercieel)

Hieronder wordt een financiële toelichting gegeven op de projecten, de inhoudelijke toelichting is opgenomen onder de toelichting "realisatie kredieten".

Afgesloten projecten in 2021

• Stimuleren Zwolse economie: het haalbaarheidsonderzoek voor de railterminal heeft plaats gevonden. Het project is hiermee gereed en in 2021 afgesloten.
• Port of Zwolle:  met ingang van 2022 is de jaarlijkse bijdrage in de structurele begroting opgenomen. Het project is hiermee gereed en in 2021 afgesloten.

Grondexploitatie Hessenpoort
Op het restantkrediet is per eind 2021 een nadelig saldo te zien. Dit wordt veroorzaakt doordat in 2021 een tussentijdse winstafdracht heeft plaatsgevonden (conform regelgeving BBV) van € 22.8 mln.

Grondexploitatie Wipstrikkeralle
De grondexploitatie is per eind 2021 afgesloten, waarbij in 2021 een wistafdracht heeft plaatsgevonden van € 215.507.