Fysiek domein

Je veilig weten en voelen is een van de belangrijkste fundamenten in het leven. Het is een van de basisvoorwaarden voor een individu, groep of stad om zich te kunnen ontplooien en ontwikkelen. Wanneer de veiligheid in wijken of buurten onder druk staat, kan dit een grote maatschappelijke impact hebben. Begrijpelijk, gezien de waarde die we als samenleving hechten aan veilig leven.

Gelukkig is Zwolle een veilige stad. Dit is iets waar we trots op zijn, want veiligheid ontstaat niet vanzelf. Dit is het resultaat van iedereen die de stad en anderen een warm hart toedragen. Als gemeente zetten we ons dagelijks in om samen met onze partners, inwoners en ondernemers deze veilige stad te behouden. We voorkomen zoveel mogelijk het ontstaan van criminaliteit, overlast, rampen of crises door vroegtijdig te anticiperen op ontwikkelingen. Wanneer onveiligheid toch ontstaat, ontwikkelen we hiervoor een strategie op maat en gaan gericht te werk. Hierdoor dragen we continu bij aan vitale wijken in de stad.

In 2021 werkten we aan de thema’s in de veiligheidsvisie en aan de reguliere veiligheidstaken. We rapporteren hier over de thema’s van de veiligheidsvisie en de bijzonderheden (exclusief verkeersveiligheid, zie hiervoor doel 7.2.4). Ondanks Corona hebben we vooruitgang geboekt op de meeste thema’s.

Binnen de thema’s ondermijning en drugs hebben we voor het tweede jaar ingezet op de aanpak van aan cocaïne gerelateerde georganiseerde criminaliteit, middels een integraal project. Het integraal project Pactum heeft een waardevolle samenwerking opgeleverd met verschillende partners en is eind 2021 afgerond en geborgd. Een onderdeel van dit project was o.a. een preventieproject waarbij drugsgebruikers hulp aangeboden is en verwezen is naar een informatieve website STOP SOS. Drugsgebruikers zijn geïdentificeerd uit in beslag genomen telefoons van drugsdealers. Dit preventieproject is structureel geborgd en onderdeel geworden van de integrale aanpak van drugsdealers.

We hebben integraal gewerkt aan casuïstiek en ook dwangsommen opgelegd. Daarnaast hebben we meerdere malen het Damoclesbeleid toegepast.
We lieten in het voorjaar een rioolwateronderzoek uitvoeren. Het doel was inzicht krijgen in aard en omvang van het drugsgebruik en daarmee een nulmeting te creëren. Het onderzoek liet zien dat er in Zwolle sprake was van een zodanig drugsgebruik dat Zwolle niet onder doet voor andere grotere steden. Deze inzichten worden gebruikt om het preventiebeleid aan te laten sluiten bij de aard en omvang van drugsgebruik in de stad.

We continueerden de samenwerking binnen de City Deal Zicht op Ondermijning. Dit samenwerkingsverband leverde ons inzicht op binnen de fenomenen zoals kwetsbare branches, misbruik van vastgoed en drugscriminaliteit. Deze inzichten van kwetsbare branches zijn deels vertaald in de brancheanalyse binnen het integraal project Pactum. We hebben geïnvesteerd in het borgen van datagedreven werken. We zijn daarnaast begonnen met het in beeld brengen van de kwetsbaarheid van de verschillende bedrijventerreinen voor het faciliteren van ondermijnende activiteiten. We hebben daarnaast gewerkt aan het versterken van de weerbaarheid van ondernemers. Hiervoor is onder andere een webinar georganiseerd binnen het Keurmerk Veilig Ondernemen. Door Corona heeft dit proces vertraging opgelopen en dit krijgt in 2022 een vervolg. Er is een nieuw Bibob-beleid en een nieuwe APV vastgesteld. Hierin zijn verschillende artikelen aangepast en opgenomen om de weerbaarheid te versterken ten aanzien van ondermijnende criminaliteit.

Binnen het thema zorg en veiligheid is er gewerkt aan een regionale samenwerkingsagenda. In deze agenda wordt beschreven op welke wijze we domeinoverstijgende casuïstiek willen aanpakken en wat hiervoor nodig is om dit te borgen. We zien steeds meer samenhang tussen zorg en veiligheid, vooral bij complexe multiprobleem casuïstiek, bijvoorbeeld bij overlast door psychisch kwetsbare personen. Zie ook doelstelling 3.2.1. Vanuit de zogenaamde POK-middelen (Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag) zijn extra financiële middelen beschikbaar gesteld voor een aantal actielijnen. Eén van de actielijnen is gericht op de versterking van de coördinatiefunctie van de zorg- en veiligheidshuizen in de ondersteuning van mensen met (hoog) risicovol verward gedrag. We kenden ook een aantal incidenten met personen met verward gedrag. Hierin werkten we nauw samen met de partners in de wijk. De inzet was erop gericht om rust terug te laten keren en het zorgaanbod aan te laten sluiten bij de behoefte. We hebben daarnaast geïnvesteerd in het bewust maken van de organisatie en het herkennen van mogelijke signalen mensenhandel. Lokaal organiseerden we periodiek overleg om signalen van mensenhandel te duiden en hulp te bieden aan slachtoffer en eventuele daders aan te pakken. We investeerden in de regionale aanpak mensenhandel. Zie ook doelstelling 3.2.1.

Binnen het thema jeugd en veiligheid hebben we o.a. gewerkt aan het rapport van Bureau Beke. In 2021 is het rapport van Bureau Beke, het onderzoek naar de aard en omvang van de jeugdproblematiek in Zwolle, met de gemeenteraad gedeeld. Het rapport geeft een zevental aanbevelingen over o.a. het ontwikkelen van een gemeentelijke visie, het aanwijzen van een actieve regievoerder en het verbeteren van de informatiepositie. Naar aanleiding van dit rapport is de opgave Jeugd en Veiligheid tot stand gekomen. De uitwerking van deze opgave vindt plaats in 2022. Eind 2020 zijn er versterkingsgelden toegekend in het kader van het brede offensief tegen ondermijnende criminaliteit. Het afgelopen jaar is er georiënteerd op de mogelijkheden van besteding van deze gelden. Hierbij zijn ook de aanbevelingen van Bureau Beke meegenomen. We gaan de gelden inzetten om een lokale én regionale aanpak neer te zetten op het beperken van jonge aanwas in de georganiseerde criminaliteit.

Binnen het thema digitale veiligheid werkten we mee aan een onderzoek naar het handelingsperspectief van burgemeesters naar online aangejaagde openbare orde verstoringen. Daarnaast werkten we aan een crisis- plan en organisatie rondom cybersecurity gericht op de interne organisatie en de effecten voor de omgeving. We sloten daarbij aan op de regionale samenwerkingsagenda digitale veiligheid en weerbaarheid.  

Tot slot zijn er verschillende openbare orde incidenten en betogingen geweest. Begin 2021 was er sprake van de zogeheten ‘avondklokrellen’. Zwolle heeft twee onrustige avonden gekend hierin is adequaat gehandeld door de politie, jongerenwerk en de gemeente. We zagen dat sommige betogingen zodanige politieke en/of maatschappelijke impact hebben dat er extra inzet noodzakelijk was. Betogingen ontstonden uit oproepen en kenden niet altijd een organisator. Hierdoor was het lastig in te schatten hoeveel betogers er op af zouden komen. We hebben gezien dat dergelijke oproepen een aanzuigende werking kent. Daarnaast is er ook veel inzet geweest in voorbereiding op en tijdens voetbalwedstrijden van PEC-Zwolle.  Het was voor het voetbal een bewogen jaar ondanks dat er geen publiek aanwezig mocht zijn in het stadion vanwege maatregelen omtrent corona.

We versterken de sociale veiligheid door het voorkomen en tegengaan van criminaliteit, overlast en gevoelens die daarmee samenhangen, zodanig dat:

• we de prioriteiten van de veiligheidsvisie 2019-2022 uitvoeren.  
• we de openbare orde handhaven.
• we een maatgerichte aanpak organiseren voor overlastgevenden en criminelen.
• we radicalisering tegengaan.
• we veiligheid en leefbaarheid bevorderen bij specifieke locaties.
• we veilig uitgaan, winkelen en ondernemen bevorderen.
• we veilige evenementen bevorderen.
• we woninginbraken tegengaan.

Veiligheidsvisie 2019-2022

Peter Snijders

Veiligheidsvisie 2019-2022
Op basis van de veiligheidsvisie 2019-2022 werken we aan zes geprioriteerde thema’s. Voor elk thema voeren we een gerichte strategie binnen de context van verschillende faseringen, schaalniveaus en samenwerkingspartners.

Drugs- en drankgerelateerde overlast

• We handhaven integraal op basis van het regionale hennepconvenant- en protocol wanneer we in een woning illegale hennepteelt constateren. Partners hierin zijn politie, OM, woningbouwcorporaties en netbeheerders.
• We ondersteunen de begeleidingscommissie(s) van de coffeeshop(s).
• Wanneer we drugs- of drankoverlast constateren nemen we passende maatregelen.
• Mede op basis van het onderzoek naar jeugdproblematiek (zie verderop bij jeugdcriminaliteit en –overlast) verkennen we hoe we onze aanpak verder kunnen optimaliseren.

Ondermijnende criminaliteit

• We duiden signalen en werken integraal aan casuïstiek.
• We coördineren de Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (BIBOB). Zoals toegezegd (zie bestuurlijke toezegging ID330 ‘Wet Bibop [sic] specifieke gevallen’) volgt het college de ontwikkelingen van de Wet Bibob nauwgezet, mede om te bezien hoe op de termijn deze in specifieke gevallen toegepast kan worden Vanaf 1 augustus 2020 werd het mogelijk om de Wet Bibob in te zetten voor alle overheidsopdrachten. Dit geldt dus ook voor zorg, mits deze overheidsopdracht valt onder de aanbestedingenwet. Dat biedt meer mogelijkheden om zorgaanbieders “aan de poort” te screenen. We verkennen wat dit ruimere toepassingsbereik kan bijdragen aan de ambities van de gemeente Zwolle ten aanzien van zorgaanbieders. Daarnaast bekijken we binnen het programma ondermijning ook wat het bredere toepassingsbereik bij andere thema’s kan opleveren.
• We verkennen wat onze inzet op het thema mensenhandel kan zijn, rekening houdend met de middelen die de raad hiervoor beschikbaar stelt.
• We geven uitvoering aan het meerjarige programma ondermijning. Hiermee werken we samen met partners en de stad aan een effectieve en systeemgerichte aanpak van ondermijnende criminaliteit.
• We nemen deel aan de City Deal ‘Zicht op Ondermijning’ met als doel om onze preventieve aanpak te versterken, door het herkennen van gelegenheidsstructuren, kwetsbare sectoren en branches, en het onderkennen van (een gebrek aan) maatschappelijke weerbaarheid.  Met de toepassing van data-analyse creëren we met partners inzicht in de patronen, structuren en risico-indicatoren van georganiseerde ondermijnende criminaliteit in Zwolle.

Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel J (ondermijning criminaliteit), voor formatieve uitbreiding van €180.000 structureel.

Zorg en Veiligheid (o.a. overlast personen met verward gedrag)

• In regionaal verband werken we aan de samenwerkingsagenda van zorg en veiligheid. Met behulp van deze agenda lossen we knelpunten op en optimaliseren onze aanpak voor de belangrijkste thema’s binnen zorg en veiligheid, waaronder mensenhandel en personen met verward gedrag. Zie ook programma 3 in de begroting.
• Zie onze inzet bij ‘maatgerichte aanpak overlastgevenden en criminelen’.   

Jeugdcriminaliteit en -overlast

• We voeren de regie over verschillende integrale aanpakken waarbij we ons richten om crimineel of overlastgevend gedrag van jongeren tegen te gaan.
• We laten een onderzoek uitvoeren naar de jeugdproblematiek en nemen op basis van de uitkomsten indien nodig aanvullende maatregelen.  

Digitale veiligheid

• We werken mee aan de uitvoering van het regionale plan om de digitale weerbaarheid te versterken. Dit plan bestaat uit vijf sporen: weerbaarheid en bewustwording, analyse en onderzoek, innovatie, informatieveiligheid en continuïteit.  
• Informatieveiligheid is een belangrijk onderdeel van dit thema. Zie hiervoor programma 9.

Verkeer
We werken op uiteenlopende manieren aan de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld via de infrastructuur, het gedrag van verkeersgebruikers en het afhandelen van klachten. Zie voor meer informatie doel 7.2.4.

Maatgerichte aanpak overlastgevenden en criminelen
We vertegenwoordigen de gemeente bij alle overlegtafels van het Zorg- en Veiligheidshuis IJsselland: radicalisering, GGZ Veiligheid, Veelplegers/Top X en het Justitieel overleg risicojongeren. Op casusniveau denken we mee in de MDO’s op persoonsniveau en waar nodig zetten we het bestuursrechtelijke instrumentarium in.

Radicalisering

• We onderhouden relaties met religieuze organisaties en sleutelfiguren.
• We bevorderen deskundigheid van professionals binnen de signaleringsstructuur.
• We duiden signalen en doen passende interventies.  

Veilige en leefbare locaties
We coördineren de begeleidingscommissies die toezien op de uitvoering van de beheersplannen van de opvang van o.a. dak- en thuislozen aan de van Walsumlaan en het zorgcluster Pannekoekedijk.  

Openbare orde

• We coördineren de aanpak bij (dreigende) openbare verstoringen.
• We adviseren en ondersteunen bij de inzet van burgemeestersbevoegdheden. Denk aan de inzet van cameratoezicht, gebiedsverboden of huisverboden.

Uitgaan, winkelen en ondernemen

• We coördineren de samenwerkingsmethode Keurmerk Veilig Ondernemen voor winkelgebieden.
• We coördineren de samenwerkingsmethode het Keurmerk Veilig Ondernemen voor bedrijventerreinen.
• We coördineren de samenwerkingsmethode Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan.
• We beheren camera’s in de publieke ruimte. Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel K (veiligheid en camera's). Binnenkort dient de infrastructuur in fases vervangen te worden en op iets langere termijn moeten 18 camera's die tijdens het bezoek van de koning zijn aangeschaft worden vervangen.

Evenementen

• We informeren, ondersteunen en adviseren organisatoren bij de veiligheid van evenementen.  
• We adviseren over veiligheid in het vergunningsverleningsproces.
• We werken samen met PEC Zwolle, politie, OM en jongerenwerk in de aanpak van veilig voetbal.  
• We adviseren en ondersteunen de ‘voetbaldriehoek’ (politie, OM, gemeente, PEC Zwolle).  

Woninginbraken
We maken inwoners bewust van inbraakrisico’s, bieden handelingsperspectieven en anticiperen op de actualiteit.  

Samenwerking
We werken samen in verschillende samenwerkingsverbanden. Een aantal daarvan ontvangen van ons een financiële bijdrage. Dit zijn het Zorg- en Veiligheidshuis IJsselland (aanpak criminele en overlastgevende personen en groepen), het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (aanpak ondermijning), het Regionaal Coördinatiepunt Integrale Veiligheid (samenwerking 11 gemeenten regio IJsselland), het Veiligheidsnetwerk Oost-Nederland (samenwerking 78 gemeenten regio Oost-Nederland) en Burgernet (burgerparticipatie).

We voerden de activiteiten grotendeels volgens de planning uit (zie toelichting bij het doel).  

De lasten laten een nadelig saldo zien van € 72.221. De baten zijn € 19.165 lager en er wordt € 138.825 minder onttrokken uit de reserves. Per saldo ontstaat er hierdoor een nadelig resultaat van € 230.211.

Dit nadelig resultaat kan als volgt worden verklaard:

• Hogere lasten van € 280.000. Bij de decembercirculaire 2021 is er € 280.000 beschikbaar gesteld door het rijk voor "risicovol verward gedrag". Zwolle ontvangt deze gelden als centrumgemeente en dient deze gelden door te zetten naar het Zorg en Veiligheidshuis. Tegen deze extra uitgave staat op doel 10 algemene dekkingsmiddelen voor een zelfde bedrag een voordeel. Het totaal resultaat van doel 7.2.1 is daardoor eigenlijk € 49.789 positief.
• Lagere lasten van € 138.825 doordat activiteiten doorlopen in 2022. Hierdoor is er ook € 138.825 minder onttrokken aan de reserve nutvw-fysiek. In 2021 is verder gewerkt aan het terugdringen van ondermijning. Dit is opgepakt binnen de bestaande capaciteit en eind 2021 is hiervoor een medewerker aangetrokken. De hiervoor beschikbare rijksmiddelen van € 120.000 blijven in de reserve nutvw-fysiek gereserveerd staan voor 2022 en verder zodat deze medewerker hier uit betaald kan worden. Ook de rijksmiddelen voor radicalisering van € 18.825 blijven gereserveerd staan voor 2022. Per saldo geeft dit dus geen resultaat.
• Lagere lasten van € 57.914 doordat de vervanging van de glasvezelkabels voor de camera's binnenstad later is gestart dan begroot. Ook zijn er in 2021 minder externe kosten gemaakt voor onderzoek. Daarnaast zijn er diverse kleine voordelen.
• Voor het onderdeel bestuursdwang, ontruimingen, hebben gelukkig weinig activiteiten plaatsgevonden waardoor de kosten € 11.040 en de inkomsten € 19.165 lager zijn dan begroot.

In 2021 is begonnen met de benodigde vervanging van de camera's en de bijbehorende infrastructuur. Dit zal de komende twee jaar afgerond worden.

Infra camera's binnenstad