Fysiek domein

De nieuwe Cultuurnota 2021-2024 focust voor de jaren 2021 en 2022 op het herstel en verstevigen van de culturele infrastructuur in Zwolle. De effecten van COVID-19 maken dit noodzakelijk. Voor de jaren 2023 en 2024 wordt gestart met het uitbouwen van de culturele infrastructuur zodat de sector kan bijdragen aan de hoge ambities van de gemeente Zwolle waarin is voorzien in een grote groei in inwonersaantal. Zwolle wil de vierde economie van Nederland worden:  cultuur is hierbij een drijvende economische, maar ook als het gaat om het leefklimaat dat past bij deze groeiambitie.

Regionaal Cultuurprofiel
In de afgelopen twee jaar is door de Minister van OCW ingezet op de ontwikkeling van stedelijke cultuurregio’s. De geografische spreiding van de Stedelijke Cultuurregio Zwolle valt samen met de economische regio van Zwolle. Zowel vanuit de provincie Overijssel als vanuit onze stedelijke regio is flink geïnvesteerd in de samenwerking. Het beleidsinstrument dat de Minister voor de samenwerking heeft opgezet zijn de Proeftuinen. Stedelijke Cultuurregio Zwolle heeft de middelen van rijk en provincie gebruikt voor het realiseren van het Hybrideproductiehuis. Het Hybrideproductiehuis zal verder uitgebouwd worden met aandacht voor Zwolse/regionale makers/de Zwolse gezelschappen. Het is nog onduidelijk of de Minister de financiële middelen voor de stedelijke cultuurregio’s ook in de nieuwe beleidsperiode 2021-202024 zal inzetten. De provincie Overijssel heeft wel de ambitie om hierin te blijven investeren.

Van de rijkssubsidie voor cultuur gaat een zeer beperkt deel naar Landsdeel Oost. In deze samenwerking tussen de grote steden en provincies van Overijssel en Gelderland wordt ingezet op de lobby om te komen tot een wijziging in de systematiek zodat in de toekomst meer rijksmiddelen cultuur voor de regio beschikbaar komen. Naast deze lobby op landsdeelniveau zal vanuit de Stedelijke Cultuurregio Zwolle een lobby gevoerd worden gericht op de specifieke situatie van onze Stedelijke Cultuurregio Zwolle in relatie tot de hoge economische en groeiambities. Ook dragen wij ons deel bi; ls onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 24. Met dit voorstellen nemen wij een voorschot op de nieuwe cultuurvisie en stellen € 160.000 beschikbaar voor Zwolse Makers in 2021.

Musea
De Fundatie heeft landelijke erkenning gekregen en is opgenomen in de BIS (Basis infrastructuur) van het Rijk. Vanaf 2021 zal de Fundatie in Academiehuis de Grote Kerk, een tweede expositieruimte openen in samenwerking met het onderwijs. Deze samenwerkingsvorm is een voorloper voor planvorming voor een eventuele tweede vestiging van de Fundatie in de Spoorzone. Het betreft een samenwerkingsvorm tussen de Fundatie en de creatieve sector.
In 2021 opent Anno haar deuren aan de Melkmarkt en krijgen we er als stad een historisch belevingscentrum en participatief Erfgoedcentrum bij.

Podiumkunsten
Hedon en ZT hebben hun programmering in 2020 moeten aanpassen ten gevolge van COVID-19. Afhankelijk van de ontwikkelingen rondom COVID-19 worden ook in 2021 beperkingen verwacht die invloed hebben op de programmering en bezoekersaantallen. Deze beperkingen zijn ingrijpend voor de bedrijfsvoering en eigen inkomsten. Vanuit het Noodfonds OCW waarin provincie en gemeente Zwolle participeren ontvangen beide instellingen extra subsidie om een deel van de geleden schade te compenseren. Met beide instellingen zal in 2021 intensief contact zijn om te komen tot een passende exploitatie.

Accommodatiebeleid en creatieve sector
In het najaar 2020 is aan de raad de informatienota gepresenteerd waarin een weergave wordt gegeven van het onderzoek naar lokale accommodaties voor culturele en creatieve instellingen. Deze informatienota dient als basis om te bepalen welk voorzieningenniveau passend is voor de omvang en de stedelijke ambities van Zwolle en aan de hand waarvan het kader bepaald wordt gericht op het benutten van vrijkomende accommodaties ten behoeven van de culturele en creatieve sector.

Cultuurhistorie:
We willen de cultuurhistorische attractiviteit van onze stad beter zichtbaar maken en versterken door de gezamenlijke kracht te benutten van onze culturele partners. Wij zorgen voor de verbinding tussen partijen en stimuleren de samenwerking, bijvoorbeeld met de beheersstichting Sassenpoort. Beleidskaders zijn Toegankelijkheidsnota, Binnenstadsvisie 2010 en de Cultuurnota 2021-2024.
In deze gemeente leven gedachten over de actualisatie van de presentatie van de geschiedenis, waarbij het verhaal van Zwolle mogelijk als voorbeeld kan dienen. Daarnaast zal het Historisch Centrum Overijssel aandacht besteden aan de verdere digitalisering van de collectie en het archiefbeheer.

Stadkamer
Voor de bibliotheek- en ontmoetingsfunctie van Stadkamer is de beleidsmatige aandacht gericht op het behoud en vernieuwen van de drie wijkvestigingen.  Het streven is om elke vestiging een eigen herkenbaar profiel te geven met Zwolle Zuid als koploper.
Stadkamercentrum gaat  verder met de doorontwikkeling van haar bedrijfsmodel en verkent intensievere samenwerking met natuurlijke partners. Het succesvolle Zwolse model van cultuureducatie wordt voortgezet en er wordt nadrukkelijk  de verbinding met cultuurparticipatie gezocht. Door een iets hogere bijdrage vanuit het Rijk voor cultuureducatie kan er meer ingezet worden op cultuurparticipatie. Naast deze structurele bijdrage voor betreffende beleidsterreinen zal Stadkamer op projectbasis rijksfinanciering werven via de landelijke cultuurfondsen.

Kunst in de openbare ruimte
In het najaar 2020 is de visie op kunst in de openbare ruimte aangeboden aan de raad. Deze visie 'Beeld op Zwolle' maakt beleidsmatig onderdeel uit van de cultuurnota 2021-2024. Bij deze visie zit een uitvoeringsprogramma met aandacht voor een Landmark bij de IJssel als startpunt van het te ontwikkelen Engelenpad. Deze nog te realiseren route zal onderdeel uitmaken van  de eveneens nog te realiseren kunstroute van 'IJssel tot Vecht'.

Commissariaat voor de Media
In 2020 stelt Het Commissariaat voor de Media een uitzendlicentie beschikbaar voor de periode tot 2025. Wanneer RTV Focus definitief de nieuwe licentiehouder wordt zullen er afspraken gemaakt worden over zichtbaarheid, journalistieke kwaliteit en het borgen van herkenbaarheid voor de gehele Zwolse maatschappij.

Cultuurnota
Bovenstaande onderdelen worden beleidsmatig verankerd in de Cultuurnota 2021-202 welk in de inleiding wordt omschreven.

Met het Cultureel Perspectief Zwolle 2040 wil Zwolle de culturele infrastructuur versterken en een rol van betekenis geven bij de strategische positionering van de stad. Cultuur op wijkniveau en als grootstedelijke voorziening voegt kwaliteit toe aan het leven van haar inwoners en bezoekers. Cultuur heeft als onderdeel van de creatieve industrie een aanjagende functie en levert een sterke bijdrage aan een bloeiende economie. Kunst en cultuur leveren maatschappelijk rendement; ze zijn onmisbaar voor een vitale samenleving en de (mentale) gezondheid en het welzijn van mensen. Cultuur verhoogt het aanzien van de stad in Nederland en daarbuiten.

Onze eerste stappen richting 2040 betreffen het op orde brengen van onze basis om de groei door te maken naar de hoge ambities richting 2040. Dit willen we doen binnen de pijlers door uitbreiding van het aantal instellingen in de Basisinfrastructuur en door het ophogen van de budgetten van de incidentele subsidieregelingen. Daarnaast ook door ruimte te bieden aan het experiment om een cultuurontwikkeling in te zetten. Naast deze investeringen die we in de breedte willen doen, brengen we focus aan op drie specifieke aandachtsgebieden:

• ruimte voor kunstenaars om te creëren en te presenteren
• structurele budgetten voor makers in de podiumkunsten
• investering in talentontwikkeling

De uitwerking van deze eerste stappen is vormgegeven in de Uitvoeringsagenda Cultuur 2021 – 2024. In deze Uitvoeringsagenda staat concreet omschreven hoe we deze doelstellingen gaan realiseren voor het culturele veld van Zwolle.

Regionaal Cultuurprofiel
De Stedelijke Cultuurregio Zwolle valt samen met de economische Regio Zwolle. De Stedelijke Cultuurregio Zwolle omvat 22 gemeenten uit 4 provincies. In Regio Zwolle wordt bestuurlijk en ambtelijk samengewerkt op basis van regionale opgaven in een netwerk van ondernemers, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Cultuur is voor de Regio Zwolle belangrijk omdat het bijdraagt aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners. Cultuur zorgt voor sociale binding en stimuleert de economie en recreatie/ toerisme.

De focusgebieden voor de samenwerking binnen de Stedelijke Cultuurregio Zwolle zijn talentontwikkeling, cultuureducatie en –participatie, erfgoed en broedplaatsen. De samenwerking bestaat uit kennisuitwisseling en deskundigheidsbevordering. Maar ook uit het realiseren van gemeenschappelijke programma’s in wisselende samenstelling. Doel van de stedelijke cultuurregio is niet om het collectief leidend te laten zijn, maar op basis van gedeelde kansen en belangen elkaar te versterken. Zo zal binnen het programma ‘Versterking culturele sector’ van de provincie Overijssel op voordracht van de Stedelijke Cultuurregio Zwolle een regionaal initiatief gesubsidieerd worden door de provincie. Dit initiatief richt zich op talentontwikkeling.

Musea
Door Corona is het de Fundatie niet gelukt om een tentoonstelling in Grote Kerk Academiehuis te organiseren. Ook de opening van ANNO in 2021 heeft vertraging opgelopen. De opening van ANNO is op 12 mei 2022.

Podiumkunsten
Hedon en Zwolse Theaters hebben als gevolg van de beperkingen door COVID-19 hun programmering in 2021 aangepast, evenals in 2020. Navenant hebben de beperkingen effect op de bezoekersaantallen en de inkomsten uit kaartverkoop en zaalverhuur. Beide instellingen hebben uit het Noodfonds OCW in 2020 financiële steun ontvangen, waarop de gemeente Zwolle en de provincie Overijssel elk een cofinanciering hebben bijgedragen van 25 procent. Dankzij deze steun hebben beide instellingen hun boekjaar positief kunnen afsluiten; beiden hebben naar het Fonds Podiumkunsten inmiddels financiële verantwoording afgelegd. Met Zwolse Theaters zijn nadere afspraken gemaakt over de besteding van het surplus, onder meer ten gunste van de Zwolse makers. Het intensieve accountoverleg is in 2021 gecontinueerd, om zo goed mogelijk de vinger aan de pols te kunnen houden.

Accommodatiebeleid en creatieve sector
Met de raad is met de besluitvorming van de Uitvoeringsagenda afgesproken om in het eerste kwartaal van 2022 een plan van aanpak te presenteren voor de concrete aanpak van de schaarsteproblematiek aan ruimte voor ateliers en exposities. In de tweede helft van 2022 volgt een beleidsplan waarin nader wordt ingegaan op de grotere beleidsvraagstukken in relatie tot ateliers en expositieruimten

Cultuurhistorie
In 2021 is er een pilot geweest met de openstelling van de Schepenzaal onder regie van ANNO. Historisch Centrum Overijssel is volop bezig geweest met de organisatieontwikkeling. Er heeft een naamswijziging plaatsgevonden. HCO heet voortaan Collectie Overijssel. De doorontwikkeling van het verder digitaliseren van de diensten is een continue proces.

Stadkamer
Ondanks corona zijn de cultuureducatie middelen in 2021 volledig ingezet. In eerste instantie hadden de scholen een afwachtende houding, maar ze hebben extra ingezet op cultuureducatie waardoor de beschikbare middelen bijna volledig zijn ingezet.
Inmiddels is er door de provincie ook subsidie verleent voor Cultuur aan de basis 2.0 voor de jaren 2021-2024, met een hogere bijdrage voor de stad Zwolle. De basis bibliotheek, cultuureducatie en Amateurkunst/Buurtcultuur, gaan momenteel goed maar dienen in de toekomst mee te groeien met de stad.

Kunst in de openbare ruimte
In het Cultureel Perspectief Zwolle 2040 is aangekondigd dat in 2022 aan de raad een beleidsplan wordt aangeboden voor kunst in de openbare ruimte. Belangrijk onderdeel van dit beleidsplan is een voorstel voor de financiering van kunst, ingaande de Begroting 2023. De gereserveerde middel voor kunst worden in 2022 ingezet voor de realisatie van een kunstwerk op de Passerelle.

Lokale Omroep
Inmiddels heeft RTV Focus de uitzendlicentie van het Commissariaat ontvangen. Er wordt volop samengewerkt met de verschillende onderwijsinstellingen, RTV Oost en omroepen in de regio. Het opzetten van het PBO (Programma Beleidsbepalende Orgaan) liep enige vertraging op. Inmiddels zijn de leden bekend en staat de eerste vergadering gepland.

Cultureel Perspectief Zwolle 2040
Bovenstaande onderdelen worden beleidsmatig verankerd in het Cultureel Perspectief Zwolle 2040 welk in de inleiding wordt omschreven.

We houden de brede culturele basisinfrastructuur met een gedifferentieerd en gevarieerd aanbod voor een breed publiek in stand, zodanig dat:

• De lokale en regionale basisinfrastructuur wordt gesteund zodat zij voor de stad behouden blijft en waar mogelijk wordt versterkt en uitgebreid met inzet van rijksfinanciering.
• Bestaande voorzieningen optimaal worden gebruikt en er meer differentiatie en variatie in het aanbod komt voor een breed publiek.
• De aantrekkelijkheid van de binnenstad wordt versterkt door het meer zichtbaar maken van cultuurhistorie en culturele uitingen op verschillende locaties (onder andere Sassenpoort, Fundatie Future Factory Academiehuis Grote Kerk en het belevings- en Erfgoedcentrum Anno).
• Het cultuuraanbod de attractiviteit van Zwolle vergroot en stimuleert om Zwolle te bezoeken.
• Het cultureel ondernemerschap wordt versterkt en er wordt in kwaliteit geïnvesteerd. Dit zal o.a. bijdragen provinciale en landelijke erkenning (en bijdragen).
• Cultuureducatie een plek krijgt binnen onderwijs en wijken.
• Cultuurparticipatie sterker wordt verankert met stimulans van landelijke fondsen.

Cultuurnota 2016-2020

Regioprofiel Cultuur, Ernst en Experiment

Monique Schuttenbeld

Met instrumenten als subsidies en prestatieafspraken dragen wij bij aan de ontwikkeling van nieuwe activiteiten. Daarnaast zien wij een belangrijke rol als arrangeur van nieuwe ambities, verbindingen, samenwerkingen en cross overs met als doel te komen tot een toonaangevende culturele stad:

• De samenwerking binnen de Stedelijke Cultuurregio Zwolle wordt verder ontwikkeld en er wordt ingezet op een stevige lobby om te komen tot gelijkwaardiger verdeling van rijksmiddelen voor cultuur.
• De Fundatie gaat intensief samenwerken met de creatieve sector in Fundatie Future Factory, met een tentoonstelling in Academiehuis de Grote kerk.
• Allemaal Zwolle gaat in 2021 haar deuren openen om de verhalen van Zwolle te presenteren in het belevings en erfgoedcenturm Anno aan de Melkmarkt.
• Doorontwikkeling van het Hybrideproductiehuis als het instrument voor talentontwikkeling.
• We ontwikkelen plannen voor moderne en toekomst vaste- capaciteitsuitbreiding van het Fraterhuis en leggen deze voor aan de raad.
• Wij zetten de subsidieregelingen in om het cultureel ondernemerschap van de professionele kunstbeoefenaars te prikkelen en om tot vernieuwende kunstvormen en kunstuitingen te komen die passen bij onze grootstedelijke ambitie.
• De culturele en cultuurhistorische (Sassenpoort) attractiviteit van de binnenstad wordt zichtbaarder gemaakt, als een belangrijke bijdrage om de binnenstad tot een van de top-binnensteden van Nederland te maken.
• Wij ondersteunen Stadkamer in haar positie en rol als moderne bibliotheek en zetten volop in op doorontwikkeling van cultuureducatie en cultuurparticipatie.
• De verschillende uitingen van beeldcultuur worden met elkaar in verband gebracht zodanig dat een versterking van de visuele geletterdheid van onze inwoners wordt bereikt.
• We werken aan een toekomstbestendige bibliotheek en onderzoeken de mogelijkheden van intensievere samenwerking met natuurlijke partners.
• De nieuwe visie op Kunst in de Openbare ruimte 'Beeld op Zwolle' wordt voorzien van een uitvoeringsprogramma.

Met instrumenten als subsidies en prestatieafspraken dragen wij bij aan de ontwikkeling van nieuwe activiteiten. Daarnaast zien wij een belangrijke rol als arrangeur van nieuwe ambities, verbindingen, samenwerkingen en cross overs met als doel te komen tot een toonaangevende culturele stad:

• De samenwerking binnen de Stedelijke Cultuurregio Zwolle wordt verder ontwikkeld en er wordt ingezet op een stevige lobby om te komen tot gelijkwaardiger verdeling van rijksmiddelen voor cultuur.
• De Fundatie gaat intensief samenwerken met de creatieve sector in Fundatie Future Factory, met een tentoonstelling in Academiehuis de Grote kerk.
  • toelichting: niet gehaald, wordt 2022.
• Allemaal Zwolle gaat in 2021 haar deuren openen om de verhalen van Zwolle te presenteren in het belevings en erfgoedcenturm Anno aan de Melkmarkt
  • Opening 12 mei 2022
• We ontwikkelen plannen voor moderne en toekomst vaste capaciteitsuitbreiding van het Fraterhuis en leggen deze voor aan de raad
  • Haalbaarheidsstudie loopt door in 2022.
• Wij zetten de subsidieregelingen in om het cultureel ondernemerschap van de professionele kunstbeoefenaars te prikkelen en om tot vernieuwende kunstvormen en kunstuitingen te komen die passen bij onze grootstedelijke ambitie. Wij werken daarbij samen met partners als Creative Works en CO (voorheen de Creatieve Coöperatie).
• De culturele en cultuurhistorische (Sassenpoort) attractiviteit van de binnenstad wordt zichtbaarder gemaakt, als een belangrijke bijdrage om de binnenstad tot een van de top-binnensteden van Nederland te maken.
  • De Sassenpoort heeft stevigere positie gekregen in het cultuurhistorische netwerk van de stad. Er is een pilot geweest rondom de openstelling van de Schepenzaal in het weekend.
• Wij ondersteunen Stadkamer in haar positie en rol als moderne bibliotheek en zetten volop in op doorontwikkeling van cultuureducatie en cultuurparticipatie.
  • Toekenning door Rijk en provincie voor nieuwe subsidie periode met gemeente als cofinanciering. Het Zwols model werd als voorbeeld gebruikt.
• We werken aan een toekomstbestendige bibliotheek en onderzoeken de mogelijkheden van intensievere samenwerking met natuurlijke partners.
  • Toelichting: dit is naast Stadkamer centrum, inmiddels ook zichtbaarder in de wijken. In 2022 worden investeringsbesluiten omtrent uitbreiding in wijkcentra genomen.
• Het in de Uitvoeringsagenda toegezegde beleidsplan voor kunst in de openbare ruimte wordt in 2022 aan de raad aangeboden, inclusief een duurzaam financieringsvoorstel.

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 30.337 en € 39.771. Doordat er € 54.257 meer wordt toegevoegd aan de reserves wordt een voordelig resultaat gerealiseerd van € 15.851.

De voordelen op de lasten en de baten betreft diverse kleinere afwijkingen. Er zijn twee onderzoeken waarvan de kosten doorlopen naar 2022: het onderzoek stad en cultuur (€ 30.000) en het onderzoek stadkamer (€ 24.257). Hiervoor is € 54.257 toegevoegd aan de reserve nutvw-fysiek, hetgeen in 2022 weer zal worden onttrokken uit de reserve ter afdekking van deze kosten.

Spiegel, trekkenwanden

Cultuur basis

Spiegel trekkenwanden
Het project Spiegel-trekkenwanden is binnen budget uitgevoerd en opgeleverd. Doordat lagere kosten van circa € 66.000 niet worden geactiveerd zullen de structurele kapitaallasten naar beneden worden bijgesteld in de begroting van 2022.