Fysiek domein

De historische binnenstad is een belangrijke troef voor de economie van de gemeente en Regio Zwolle. Het aantal mensen van buiten Zwolle dat een bezoek brengt aan de binnenstad is relatief hoog vergeleken met andere steden in Noordoost-Nederland. Bezoekers geven daarbij aan dat het niet alleen om winkelen gaat, ook het erfgoed, de ambiance van de historische gebouwen, cultuur, evenementen en horeca worden steeds belangrijker voor bezoekers. De betekenis van de binnenstad verandert; ontmoeten en vermaken wordt steeds belangrijker.

Voor Zwollenaren is niet alleen de binnenstad van belang. Goede wijkwinkelcentra met een aantrekkelijke mix van winkels en andere voorzieningen zijn eveneens van groot belang voor de Zwollenaren (en soms ook voor regiobewoners). De Zwollenaren willen hun dagelijkse boodschappen kunnen doen in aantrekkelijke wijkwinkelcentra die veel te bieden hebben. Ook vanuit sociaal oogpunt hebben de winkelcentra een belangrijke rol

Door het versterken van Zwolle als koop- en recreatiecentrum zorgen we ervoor dat meer bezoekers naar Zwolle komen, zowel dagjesmensen als mensen voor een meerdaags verblijf. Meer bezoekers, die als het even kan ook nog langer blijven, betekent meer bestedingen bij bedrijven en instellingen. Door een aantrekkelijk en levendig aanbod binden we ook onze eigen inwoners met hun bestedingen aan onze stad. Het gaat hierbij om de (wijk)winkels, de horecagelegenheden, de vrijetijdsvoorzieningen, maar ook om de evenementen. Meer bestedingen betekent op termijn meer werkgelegenheid. Daarbij beschouwen we de stad als geheel met de binnenstad als speerpunt.

De grootste uitdaging voor 2021 ligt in zo goed mogelijk anticiperen op en aanpassen aan de,  hopelijk,  post coronatijd. Want met name de evenementensector heeft een enorme klap gehad. Maar ook de gevolgen van de coronacrisis  en hiermee de toekomst van de voor Zwolle belangrijke horecasector zijn nog niet helemaal duidelijk.  En ook is de verwachting dat de fysieke winkelsector flink wordt opgeschud, zeker in de binnensteden van Nederland. Al met al uitdagingen genoeg voor 2021. De gemeentelijke overheid is waarschijnlijk uiteindelijk niet de bepalende factor, wel hebben we een belangrijke rol om deze uitdagingen tezamen met de betrokken sectoren en daarmee ondernemers op te pakken.

Het jaar 2021 was, net als 2020, een moeilijk jaar voor diverse bedrijven die afhankelijk zijn van bezoekersaantallen. Het jaar 2021 startte met een lock-down en eindigde met een lock-down. Gelukkig was er sprake van een goede zomer, hetgeen de negatieve effecten voor de horeca en winkels in de binnenstad een klein beetje verlichtte. Maar al met al was het een slecht jaar voor de horeca en winkels in de binnenstad en een heel slecht jaar voor de publieksgerichte culturele instellingen en evenementen.
Aan de andere kant hadden de wijkwinkelcentra, de winkels op de woonboulevard, de doe-het-zelfzaken en tuincentra nauwelijks 'last" van de crisis.

We versterken de economische positie van Zwolle als koop- en recreatiecentrum van de regio, zodanig dat:

• Er focus ligt op de binnenstad, zonder de rest te vergeten.
• De sector recreatie en toerisme wordt gestimuleerd, en meer bezoekers, langer blijven, vaker terugkomen en meer besteden.
• De markt wordt gestimuleerd om zelf te zorgen voor een aantrekkelijk en levendig aanbod waarmee ze bestedingen van inwoners en bezoekers binden aan de stad.
• De tevredenheid van de bewoners over de dagelijkse boodschappenvoorzieningen in stand blijft.

Zwolle heeft het allemaal - nota evenementenbeleid

Horecavisie 2019-2023

Beleidskader leisure de actualisatie 2018

Waterkansenkaart meer toeristisch gebruik van het water

Visie binnenstad 2030

Strategische Agenda Binnenstad

Beleidskader detailhandel Zwolle 2017

René de Heer

Monique Schuttenbeld

Ruimte voor experiment
Zwolle wil zich graag meer profileren in Nederland. Om aantrekkelijk te blijven voor bestaande inwoners en ondernemers en om nieuwe doelgroepen te trekken, bijvoorbeeld kenniswerkers, wil Zwolle graag wat meer creatief aanbod toevoegen aan de stad.  Richtsnoer voor dat nieuwe aanbod:  Experiment, Creativiteit en Ondernemend. De corona crisis wordt veel gezien als een kantelpunt. In de aanpak na corona zal dit richtsnoer leidend zijn, zoals bijvoorbeeld bij de aanpak Wintergastvrij Zwolle.

Uitvoeren evenementenbeleid
Hoe dit er in 2021 uit gaat zien is nog niet duidelijk.  Alle sectoren hebben een klap gehad van de coronacrisis maar de klap voor de evenementensector is  dieper en langer. De situatie is onverminderd slecht. De 1,5 meter eis staat een echte herstart van de evenementensector in de weg. Er zijn zorgen over de financiële positie van een aantal Zwolse organisaties als ook in 2021 grote evenementen nog niet georganiseerd kunnen worden. Dat heeft invloed op de levendigheid en sociale cohesie in de stad. Immers, veel vrijwilligers leveren hun bijdrage aan een evenement, zijn daar trots op en dragen dat ook uit. Wel wordt als onderdeel van de Begroting 2021 voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 24 (Proto). Dit evenement is niet opgenomen in het basisaanbod, maar wij vinden dat Proto ook ondersteuning verdient. Dit evenement draagt door hun uitstraling bij aan de bruisende binnenstad van Zwolle.

Stimuleren ontwikkeling nieuwe eventvoorziening
In 2021 voeren we de tender uit voor een nieuwe ontwikkeling van een eventvoorziening voor Zwolle na het sluiten van de IJsselhallen per 2024. Voor het mogelijk maken van de nieuwe eventvoorziening (na de tender) zijn middelen nodig.

Opstellen strategische agenda Centrumgebied
De huidige Strategische Agenda Binnenstad loopt eind 2021 af. Veel projecten zijn af of worden momenteel gerealiseerd. Ondertussen willen ondernemers, eigenaren, bewoners en politiek vooruit met nieuwe ideeën, projecten en concepten. Zwolle staat hierbij aan de vooravond van een verdere verstedelijking, waarbij de ambities groot zijn. Zo wil Zwolle de komende jaren haar stedelijkheid versterken, nationaal en internationaal aantrekkelijker worden en haar (economische) toppositie als regio verder bestendigen (bron: Omgevingsvisie). Deze verdere verstedelijking gaat gepaard met een schaalvergroting van binnenstad en spoorzone naar een groter centrumgebied. Er liggen kansen om duizenden woningen en innovatieve concepten op gebied van werken, recreatie, mobiliteit en klimaatadaptatie toe te voegen aan de bestaande stad. Om ervoor te zorgen dat al deze ambities (o.a. uit de Omgevingsvisie) in het grotere centrumgebied in samenhang worden gerealiseerd is een nieuwe Strategische Agenda met bijpassende programmaorganisatie noodzakelijk. Hiervoor is incidenteel voor 2021 een grotere capaciteit nodig, zie hiervoor bestedingsvoorstel 25 (programma Binnenstad).

Voorbereidingen 2e periode BIZ Binnenstad
In 2021 loopt de eerste vijf jaar periode van de BedrijvenInvesteringsZone Binnenstad af. Dit betekent dat in 2021 duidelijk moet worden of een tweede periode mogelijk is. Als gemeente hebben we een (door de landelijke wetgeving bepaalde) faciliterende rol om dit mogelijk te maken. De jaarlijks afgesproken bijdrage van €285.000 wordt jaarlijks voor circa €40.000 niet geind. Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt daarom ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 23.

Vaststellen bestemmingsplan uitbreiding winkelcentrum Stadshagen 2e fase

Uitvoeren leisure visie
In 2018 is de leisure visie geactualiseerd. Kernbegrippen zijn 'gastvrij door locaties aan te bieden' en 'maatwerk'. We willen graag ruimte bieden aan vernieuwende en onderscheidende concepten. Bij de uitvoering van deze visie is het goed te beseffen dat Zwolle een inhaalslag heeft gemaakt in het leisureaanbod en dat er het komende jaar naar verwachting niet veel nieuw aanbod bij zal komen..

Uitvoeren horecavisie
In 2019 is de nieuwe horecavisie vastgesteld. Bedoeld als beleidskader bij het afwegen van nieuwe initiatieven (kwaliteit en vernieuwend voor Zwolle) en mede bedoeld om deze in te kunnen passen in de op te stellen omgevingsvisie. Tot eind 2020 is op basis van de horecavisie een tijdelijke maatregel van kracht om geen nieuwe horeca door nieuwe ondernemers toe te voegen, om zo in de coronaperiode de concurrentiepositie niet verder te verzwaren. In 2021 onderzoeken we in hoeverre de horecavisie als gevolg van de coronacrisis op onderdelen moet worden aangepast of niet.

Uitvoeren stadsmarketing
Eind 2019 is de ambitie en profilering van de citymarketingstrategie aangescherpt. Deze sluit aan bij de ambities en de schaalsprong van de stad. Deze strategie wordt momenteel vertaald in beleid binnen de domeinen “Wonen”, “Werken” en “Vrije tijd” met als richtsnoer Experiment, Creativiteit en Ondernemend. De gewenste profilering wordt ook uitgedragen bij partners in de stad, zodat zij met de ontwikkeling van aanbod kunnen bijdragen aan de gewenste positionering van de stad.

Uitvoeren markt- en reclame verordening en uitvoeren standplaatsenbeleid

Ruimte voor experiment
In 2021 is het Kompas van Zwolle vastgesteld. Dit dient als leidraad voor aanbodontwikkeling binnen de domeinen Wonen, Werken en Vrije Tijd. Zwolle is een groeiende stad en wil die groei op een kwalitatief hoogwaardige manier vorm geven. Met een excellente en fijne leefomgeving, een actieve inzet op kennisintensieve en innovatieve sectoren in de economie en door creatief en cultureel vrijetijdsaanbod, wil de stad meer talent vasthouden in en trekken naar de stad. Deze lijn uit het kompas is in 2021 vertaald naar het cultureel, economisch en toeristisch perspectief. Door de inzet allemaal in dezelfde richting te bewegen, wordt het sterker. In de praktijk helpt ons dit door bewust de creatieve sector te betrekken bij aanbodontwikkeling (denk aan de schommels, de picknicktafel aan de Thorbeckegracht en Trotse Muren) en door meer lef te tonen als het gaat om nieuw aanbod in de stad.

Uitvoeren stadsmarketing
Na de vaststelling van het Kompas komt de samenwerking met Zwolle Marketing in een volgende fase; namelijk uitvoering geven aan dat Kompas. De afspraken daarvoor zijn vastgelegd in een nieuw overkoepelend contract en duidelijke KPI’s, waar jaarlijks met de subsidieaanvraag nader invulling aan wordt gegeven.

Uitvoeren leisure visie
Na een forse inhaalslag door toevoeging van leisure aanbod in de stad, is het een paar jaar wat rustiger geweest. Deze markt staat echter niet stil en er ontstaan voortdurend nieuwe trends. Inmiddels melden zich dan ook nieuwe ondernemers met nieuwe concepten. Daarmee wordt duidelijk dat het in de groeiende stad steeds lastiger wordt om ruimte vinden voor deze nieuwe leisure concepten. Twee concepten zijn nu in tijdelijkheid gefaciliteerd in De IJsselhallen in 2021

Uitvoeren horecavisie
2021 was, net als 2020, een bijzonder en zwaar jaar voor de horeca. Doordat de sector het zo zwaar had, is besloten om de uitvoering van de horecavisie (gericht op enige uitbreiding) tot 1 september 2021 stil te leggen. In overleg met de horecasector is ook afgesproken om de visie na 1 september 2021 weer in werking te laten treden, omdat ieder de overtuiging heeft dat nieuwe dynamiek goed is voor de stad.
De gemeente Zwolle heeft de sector wel zo optimaal mogelijk ondersteund in de coronacrisis met onder andere:

• Vanuit de basishouding “Wat kan er wél”, is meegedacht met terrassen, bezorgen, looproutes, veiligheid, gastheren en -dames, openbare toiletten etc.
• Het ketenconvenant en het project Vitale Doorstart
• Nauw contact met de sector door directe samenwerking in de stad en frequent overleg met het bestuur van Koninklijke Horeca Nederland. Mooi voorbeeld is het overleg met alle belanghebbenden in de binnenstad in het overleg “Balans Binnenstad”.

Door deze samenwerking heeft Koninklijke Horeca Nederland gemeend een plaquette aan te moeten bieden, bedoeld voor alle partijen in de stad, met de quote “Zwolle, samen sterker stad”. Een mooi compliment

Uitvoeren evenementenbeleid
Net als in 2020 was het jaar 2021 een moeilijk en schraal jaar voor evenementen. Vanuit de gemeente is in het begin van het jaar, toen duidelijk was dat de eerstkomende maanden geen evenementen mogelijk zouden zijn, in goed en nauw overleg met de evenementenorganisatoren geprobeerd alternatieve data te zoeken. Voor een aantal evenementen zoals de Ster van Zwolle en Zwetsen Kletsen heeft dat goed uitgepakt. Voor veel andere evenementen was een eventuele verplaatsing geen optie (bijvoorbeeld het Bevrijdingsfestival) of bleek dat in de praktijk toch niet haalbaar (Halve marathon). Het grootste gedeelte van de evenementen in 2021 is geannuleerd, zodat er zeker niet gesproken kan worden van een festivalzomer. Een hele grote domper voor de organisatoren en de stad, omdat de kalender goed gevuld was met zowel grote bestaande evenementen als nieuwe (culturele) initiatieven (bijvoorbeeld Zwolle Baroque). Binnen de beperkte mogelijkheden van de COVID regelgeving heeft een aantal vooral kleinere evenementen toch doorgang kunnen vinden (Common Ground, Zwolle Unlimited en het Stadsfestival, beide in afgeslankte vorm) en dat was een klein lichtpuntje.

Stimuleren ontwikkeling nieuwe eventvoorziening
In 2021 is een concreet begin gemaakt met het proces om te komen tot een indoor eventvoorziening. De tender is eind 2021 opgestart en wordt naar verwachting in 2022 afgerond.

BedrijvenInvesteringsZone Diezerbrink
In 2021 heeft de draagvlakmeting voor de de derde BIZ periode (2021-2025) in winkelgebied Dieze plaatsgevonden. Er is een enorm draagvlak voor continuering van de BIZ gedurende 5 jaar.

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 120.573 en € 15.190. Omdat er een nadelig saldo is door hogere toevoeging en lagere onttrekking aan de reserves van € 8.925 en € 29.588, wordt uiteindelijk een voordelig resultaat gerealiseerd van € 97.250.

Het voordelig saldo van de lasten wordt gerealiseerd door:

• Een voordeel op evenementen van € 242.236 wat hoofdzakelijk betrekking heeft op evenementen die niet door zijn gegaan. Circa € 77.700 heeft betrekking op de afrekening van evenementen- subsidies van 2020.
• Een nadeel van € 79.563 op kosten derden. Dit heeft voornamelijk betrekking op kosten van onderzoek. Doordat de werkelijk uitgaven bij doel 5.1.1 lager zijn is dit nadeel bij de 2e berap niet gemeld. De kosten kunnen per jaar wisselend zijn. Het ene jaar ligt de nadruk iets meer op het vestigingsklimaat en het andere jaar wat meer op het versterken de economische positie van Zwolle als koop- en recreatiecentrum.
• Een nadeel van € 42.100 op de kosten BIZ Hessenpoort. Het nadeel van € 42.100 verloopt budgettair neutraal doordat de BIZ-bijdrage van ondernemers ook hoger is.
• Daarnaast zijn er lagere baten van € 15.910 door onder andere een lagere opbrengst van de markt en minder reclame inkomsten.
• Een deel van een de huuropbrengst van het terrein Voorsterpoort wordt gestort in de reserve kapitaallasten. Door de hogere opbrengst is ook een hoger bedrag van € 8.925 in de reserve gestort. De onttrekking uit de reserve kapitaallasten binnenstad was € 29.588 lager.

Toerisme en promotie/Centrumgebied toerisme
In 2021 is het toeristisch perspectief vastgesteld. Samen met de partners uit het toeristisch overleg is vervolgens ook een uitvoeringsagenda voor de eerste twee jaren gemaakt en bij de behandeling van de begroting 2022 ter informatie met de Raad gedeeld.

Versterken centrumgebied onderdeel Binnenstad
Het programma gaat over de historische binnenstad, de Singel en de verbinding met de wijken eromheen. Dit noemen we het Stadshart Zwolle. Samen met de programma’s Spoorzone en Nieuwe Veemarkt bestrijkt het programma het gehele centrum. In 2021 is er volop gewerkt aan het opstellen van een nieuw Ontwikkelprogramma waarin een visie voor de komende 10 jaar en een uitvoeringsagenda voor de komende 5 jaar is opgesteld. Tijdens dit proces zijn meer dan 600 Zwollenaren, ondernemers en investeerders betrokken. In 2022 besluit het college en raad over het nieuwe ontwikkelprogramma.

De  (nog) beschikbare middelen voor investeringen in de openbare ruimte in de binnenstad worden ingezet op het realiseren van de doelen uit de voorgaande strategische agenda en nieuwe doelen uit het nieuwe ontwikkelprogramma. Speerpunten voor 2021 in relatie tot de middelen waren:

• Broerenkwartier
  De herontwikkeling van dit gebied in de binnenstad is een kans om levendigheid in dit specifieke gebied te creëren waar mensen kunnen winkelen, wonen, werken of culturele en horecavoorzieningen kunnen bezoeken. Het Broerenkwartier wordt steeds meer als een integrale gebiedsontwikkeling opgepakt. In de tweede helft van 2021 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden met alle ontwikkelaars in het gebied met als doel om de communicatie en participatie gezamenlijk op te pakken.  Eind 2021 zijn we gestart met de planvorming voor de openbare ruimte in het Broerenkwartier.

• Start realisatie Weeshuispassage
  In 2021 is de realisatiefase van de Weeshuispassage van start gegaan.  

• Planvorming Handelshuys en C&A-gebouw
  In samenwerking met de ontwikkelaars van het C&A gebouw en het Handelshuys hebben we de planvorming verder gebracht. Voor het Handelshuys is het Ontwikkelplan Handelshuys door de raad vastgesteld. Ook heeft de ontwikkelaar in overleg met de gemeente het voorlopig ontwerp voor het Handelshuys afgerond. De planvorming voor het C&A gebouw is eveneens afgerond op basis waarvan de ontwikkelaar de aanvraag voor de Projectomgevingsvergunning heeft kunnen indienen.

• 'Placemaking'

Samen met de Koplopergroep bestaande uit ondernemers uit het gebied is een placemakingsplan gemaakt. Als gevolg hiervan heeft er bijvoorbeeld in 2021 langs de Thorbeckegracht een tijdelijke aanlegsteiger gestaan om meer aanloop voor de ondernemers in het gebied te creëren. Tevens zijn plannen gemaakt voor het tijdelijk verlichten van het Broerenkerkplein en zijn er plannen gemaakt voor de herinrichting van de Krabbestraat.

• Zuidwestelijk entree van de binnenstad

De herinrichting van de Zuidwestelijke entree van de binnenstad is onderdeel van het plan dat in samenwerking met ondernemers van het Museumkwartier is gemaakt. De herinrichting van de openbare ruimte resulteert in een aantrekkelijke entree, hogere verblijfskwaliteit en meer ruimte voor fietsers en voetgangers. In 2021 zijn de looproutes Luttekestraat, Blijmarkt, Papenstraat en Papendwarsstraat heringericht. Ook staat de herinrichting van het Grote Kerkplein op de agenda. De werkzaamheden met betrekking tot de herinrichting zijn in 2021 opgeschort in verband met de grootschalige renovatie van de Grote Kerk. De reden hiervan is om te voorkomen dat tijdens de renovatiewerkzaamheden de herinrichting kan worden beschadigd.

• Herinrichting Stationsweg
  De Stationsweg is een belangrijke verbindingsstraat tussen de binnenstad en het station. In 2021 is de Stationsstraat opnieuw ingericht en opgeleverd samen met de realisatie van de nieuwe fietsenstalling onder het stationsplein. Het resultaat is een prachtige verbinding met meer ruimte voor fietsers en voetgangers.

• Lichtplan
  Eind 2021 is het Stationsgebouw als eerste gebouw in het Stadshart aangelicht. Daarnaast is er ook een ontwerp gemaakt voor het aanlichten van het voormalig Politiebureau en is een voorlopig ontwerp gemaakt voor het aanlichten van het Academiehuis. Eind 2021 is de vervolgstrategie van het uitrollen van de lichtvisie verder uitgewerkt.

• Eekwal
  In 2021 zijn de stadsvilla’s aan de Eekwal opgeleverd.

• Leegstand
  Om de leegstand in de binnenstad aan te pakken is in samenwerking met het ZwolleFonds in 2021 een leegstandsmanager aangenomen. De leegstandsmanager legt contacten met pandeigenaren, huurders en potentiële winkelverhuurders. De leegstandsmanager heeft zich aanvankelijk gericht op de Diezerstraat, wat heeft geresulteerd in minder leegstand.  

Binnenstad

Broerenkwartier

Versterking Wijkcentra

Winkelgebied Dieze

Toerisme en promotie

Verlichtingsplan Assendorperstraat

Voorbereiding eventlocatie Voorsterpoort

Pilot ondersteuning retail-horeca sector

Investeringen Hanze 2023

Gemeentelijke grondexploitaties Economie:

*Voorsterpoort Oost

Hieronder wordt een financiële toelichting gegeven op de projecten, de inhoudelijke toelichting is opgenomen onder de toelichting "realisatie kredieten".

Winkelgebied Dieze
De afrekening van de provinciale subsidie vindt in het voorjaar 2022 plaats. Het kan betekenen dat het subsidiebedrag lager wordt vastgesteld. Het nadeel dat hier eventueel uit voortvloeit zal worden gemeld bij de 2e berap 2022. Daarna kan het krediet worden afgesloten.